Staande en lopende golven, transversale en longitudinale golven

Sanne stelde deze vraag op 17 mei 2015 om 14:46.

 Kan iemand mij het verschil uitleggen tussen de in het onderwerp genoemde golven. Ik kom niet verder dan dit:

Transversale golven: trillingsrichting van elk afzonderlijk deeltje loodrecht op voortplantingsrichitng van de golf.
Longitudinale golven: trillingsrichting zelfde richting als de voorplantingsrichting van de golf. 

Staande golven: zelfde fase, verschillende amplitude
Lopende golf: verschillende fase, zelfde amplitude 
Hier snap ik geen barst van en ik snap ook niet of transversale golven en longitudinale golven behoren tot de staande of lopende golven.

Iemand die duidelijkheid kan bieden? Zou het heel fijn vinden! Ik heb morgen examen..

Reacties

Niben op 17 mei 2015 om 15:07
Dit is een beetje een flauw antwoord misschien, maar helpt mij wel heel erg altijd:
https://www.youtube.com/watch?v=2AIZUBqIaHY&index=8&list=PL82C684A301BB65F5
Deze man heeft nog veel meer filmpjes, ook over staande golven.
Theo de Klerk op 17 mei 2015 om 15:22
Blijkbaar heeft het hele hoofdstuk over trillingen en golven in je boek je nooit wat gezegd want je komt er nu wel erg laat mee (aannemend dat je morgen examen gaat doen).

Transversale golven zie je golven: als een golf langs een touw, golven in het water. De beweging is van links naar rechts, de golf beweegt omhoog en omlaag (loodrecht erop)

Longitudinaal is waarbij de golf zich in dezelfde richting op/neer gaat als waarin hij beweegt. Je ziet dit slechter, maar bij een slappe veer (een slinky bijvoorbeeld) die uitgerekt wordt kan zo'n golf wel weergeven. Als je de slinky een beetje induwt dan zie je een verdikking over de slinky heenlopen naar de andere kant. Geluid doet hetzelfde in lucht: het duwt luchtdeeltjes dichter op elkaar, en dan weer verder van elkaar. Dit geeft op je oorvlies een wisselende druk en dat "hoor" je.





Alle golven lopen. Ze gaan van de bron naar verwegistan. Transversale en longitudinale golven doen het elk op hun manier, maar ze gaan steeds verder van de bron weg.

Staande golven bestaan eigenlijk niet. Die "zie" je als een lopende golf niet door kan lopen maar wordt teruggekaatst. Bijvoorbeeld tegen een muur of omdat een snaar aan een uiteinde zit vastgepind. De teruggekaatste golf loopt ook. Maar terug naar de bron.  Als heengaande en teruggaande golven elkaar tegenkomen, dan interfereren ze en ontstaat er een resultante. Meestal wordt dit niks moois, maar bij sommige afstanden tussen bron en terugkaatspunt komen de heen- en teruggaande golf elkaar zo tegen dat het resultaat een "staande golf" geeft. Een snaardeeltje wordt dan door beide golven in dezelfde richting omhoog gebracht, of naar beneden of juist niks.




Met je oog zie je dan knopen (niks) en buiken (uitwijking). En die lijken niet van positie te veranderen. Want bij een knoop bijvoorbeeld zal de weglopende golf op een moment de snaar naar  beneden willen duwen en de terugkomende golf wil die snaar net zover omhoog duwen. Resultaat nul. En dat blijft zo.


Een stukje verderop komen de golven elkaar tegen en werken ze weer samen zodat een uitwijking ontstaat.
Voor knopen en buiken gelden dan speciale voorwaarden. Voor een snaar die op begin en eind vastgepind zit kan een staande golf alleen bestaan als de lengte van de snaar L gelijk is aan een heel aantal malen 1/2 golflengte.

Sanne op 17 mei 2015 om 17:09

Theo, ik snapte het toen wel alleen hoe meer ik me er nu extra in ging verdiepen hoe meer ik in de war raakte tussen de verschillende golven.
Maar bedankt voor de uitleg.

Transversale golven geven dus golfbergen en golfdalen en longitudinale golven geven verdichtingen en verdunningen. 
Staande golven ontstaan als een golf niet meer verder kan en dan terugkaatst op een bepaalde manier. 

Maar kan het ook zijn dat als een longitudinale golf een staande golf wordt doordat het niet verder kan? Zie het namelijk alleen voor me bij een transversale golf.

En wat voor golf is het als je bijv. een steen in het water laat vallen en er een kring van golven ontstaat?

Theo de Klerk op 17 mei 2015 om 18:00

Transversaal en longitudinaal zijn blijkbaar begrepen.
"Staande" golven kunnen ook bij beide optreden. Visueel is de transversale golf het beste voor te stellen en te zien.
Maar "longitudinaal" kan het precies hetzelfde. Dan blijven de verdikkingen en verdunningen op dezelfde plek staan.
Als je dan bij geluidsgolven bijvoorbeeld door die staande golf heen zou lopen dan zou je afwisselend hard, afnemend, stil, toenemend, hard geluid horen: de amplitude van de staande golf geeft dan het geluidsniveau aan. Je oren gaan dan door verdikkingen en verdunningen heen  (en verdunning is NIET stil, want dat is ook een buik en geen knoop: je oorvlies wordt dan even hard naar buiten getrokken als het bij een verdikking wordt ingedrukt. Bij een knoop wordt het niet ingedrukt en geeft deze "ruststand" geen geluid door ).

Golven in het water die cirkelvormig uitlopen zijn transversale golven. Het water blijft op zijn plaats, maar het stijgt en daalt vertikaal terwijl de golf horizontaal (radiaal) uitbreidt.

Jan van de Velde op 17 mei 2015 om 18:04

Sanne plaatste:

Maar kan het ook zijn dat als een longitudinale golf een staande golf wordt doordat het niet verder kan?

Ja hoor. 
Bij een transversale golf heb je dan stilstaande punten emt maximale uitwijking (buiken) en minimale uitwijking (knopen), bij een longitudinale golf heb je dan stilstaande punten met lage druk en met hoge druk. 

Leuk effect dat je daarmee kunt bereiken is de zg "Rubens' tube" 
pak een lange buis, prik er in de lengte een rijtje kleine gaatjes in, sluit aan de ene kant een gasfles aan, en aan de andere kant een luidspreker.


zie dit filmpje van jeff regester
https://www.youtube.com/watch?v=pWekXMZJ2zM

Kun je gelijk eens proberen de geluidssnelheid in propaan te bepalen

Groet, Jan
Sanne op 17 mei 2015 om 20:01
Oke bedankt. Ik heb van 2012 tijdvak 1 natuurkunde vwo gemaakt  waarbij er door de vorm en afmetingen van een baai een staande golf ontstaat. Op drie momenten is de staande golf weergegeven:

Nu snap ik niet bij die tweede waarom er een knoop en een buik teken boven staat terwijl ik geen knoop of buik zie ;) Zal vast wel logisch zijn maar ik vat m niet 
sanne op 17 mei 2015 om 20:02
En ik had ook een keer op een examen over iets wat in het water viel en toen stond er dat de amplitude steeds groter werd. Maar de verticale verplaatsen van het water (omhoog en naar beneden) lijkt juist steeds iets kleiner te worden (ook op die afbeelding)
Jan van de Velde op 17 mei 2015 om 20:43

Sanne plaatste:
waarom er een knoop en een buik teken boven staat terwijl ik geen knoop of buik zie ;) Zal vast wel logisch zijn maar ik vat m niet

zie je het wel als ik duidelijker maak dat het om een dwarsdoorsnede gaat, en ze als de beeldjes van een filmpje, dus in tijdsvolgorde,  onder elkaar zet? 



Aan de voet van de vuurtoren zie je het waterniveau op en neer gaan

In de baai zie je ¼ van een golf(lengte) 

Groet, Jan
Jan van de Velde op 17 mei 2015 om 20:47

sanne plaatste:

En ik had ook een keer op een examen over iets wat in het water viel en toen stond er dat de amplitude steeds groter werd. Maar de verticale verplaatsen van het water (omhoog en naar beneden) lijkt juist steeds iets kleiner te worden (ook op die afbeelding)
Als je die afbeelding niet hebt (en een link naar het betreffende examen) kan ik daar helaas helemaal niks mee :(

Groet, Jan
Sanne op 17 mei 2015 om 21:26
Ja jan bij jou plaatjes zie ik het idd wel. Ik snap alleen niet dat er verschil is in hoe het water eruit ziet als de tijd anders is. Ik dacht namelijk dat bij een staande golf (met knopen en buiken) de golf STIL stond.

En als je in deze link de opgave van tijdvak 1 aanklikt en dan bij vraag 2 wilt kijken? Zou heel fijn zijn. De vraag en het antwoord zijn iets anders dan ik eig vertelde. Maar ik snap m alsnog niet helemaal ;)
Theo de Klerk op 17 mei 2015 om 21:50
Een staande golf staat niet stil. Het zijn 2 golven die in tegengestelde richting lopen en als resultante een vorm geven die lijkt op een golf die stil staat. Misschien dat dit plaatje uit een oud schoolboek dat nog eens verduidelijkt: een golf loopt naar rechts en wordt weerkaatst tegen een muur en "komt zichzelf tegen" (d.w.z. een later gestart stuk van de golf).
Jan van de Velde op 17 mei 2015 om 22:10

Sanne plaatste:

 Ik dacht namelijk dat bij een staande golf (met knopen en buiken) de golf STIL stond.

dat doet'ie ook:

lopende golf, toppen en dalen schuiven op: 



Een staande golf is een combinatie van twee identieke golven die tegen elkaar lopen. De rode golf en blauwe golf hieronder lopen tegen elkaar in. Onderweg zijn er vaste plaatsen waar ze elkaar totaal opheffen omdat hun uitwijkingen precies even groot en tegengesteld zijn (een rode golfberg past precies in een blauw dal) . Dat zijn de "knopen". Tussen de knopen in zie je afwisselend twee bergen of twee dalen, die elkaar versterken.

resultaat is de zwarte golf die stil staat, dwz, je ziet de boel wel op en neer gaan, maar er schuift niks op. 



wat je ziet is alleen die zwarte golf, daar zijn de blauwe en rode in opgegaan.
Je ziet dus alleen dit:



Staande golf duidelijk zo?
Jan van de Velde op 17 mei 2015 om 22:12

Sanne plaatste:

En als je in deze link de opgave van tijdvak 1 aanklikt 
welke link??
jop op 08 oktober 2017 om 11:33
Ik dacht dat een golf die terugkaatst van een muur zijn normale golfbeweging terug liet kaatsen, alsof hij gewoon doorgaat maar dan de andere kant op. Bij deze uitleg hieronder zie je echter dat de golf heel iets anders doet. Kunnen jullie mij proberen uit te leggen hoe dit zit. Ik snap gewoon niet hoe dit werkt. Heel erg bedankt!

Theo de Klerk plaatste:

Een staande golf staat niet stil. Het zijn 2 golven die in tegengestelde richting lopen en als resultante een vorm geven die lijkt op een golf die stil staat. Misschien dat dit plaatje uit een oud schoolboek dat nog eens verduidelijkt: een golf loopt naar rechts en wordt weerkaatst tegen een muur en "komt zichzelf tegen" (d.w.z. een later gestart stuk van de golf).
Theo de Klerk op 08 oktober 2017 om 12:08
De golf wordt op de muur teruggekaatst. Als je, zoals de figuur die je geeft, ziet is dat dezelfde golf doorgetrokken maar in omgekeerde richting. Dat moet ook kloppen: het faseverschil tussen heen- en teruggaande golf moet 1/2 zijn want het bevestigingspunt op de muur van een snaar beweegt niet - de resultante is daar 0. Zoals faseverschil 1/2 doet.

Plaats een reactie

+ Bijlage

Bevestig dat je geen robot bent door de volgende vraag te beantwoorden.

Clara heeft twintig appels. Ze eet er eentje op. Hoeveel appels heeft Clara nu over?

Antwoord: (vul een getal in)