foutjes
Jaap stelde deze vraag op 22 september 2023 om 23:16.Dag vraagbaak,
Op natuurkunde.nl staat een opdracht 'Vinding ASML verdwijnt grens over'.
https://www.natuurkunde.nl/opdrachten/3449/vinding-asml-verdwijnt-grens-over-exaktueel
Er is sprake van een bij ASML ontworpen deeltjesversneller, die kan worden gebruikt om molybdeen-99 te produceren door het in de natuur voorkomende molybdeen-100 met elektronen te beschieten. Hierbij ontstaat niobium-99, dat vervalt tot Mo-99.
Hieronder enkele kanttekeningen bij de opdracht, ter attentie van 'redactie Exaktueel'.
1. In het antwoord op vraag b wordt Mo-100 genoemd als zijnde stabiel.
Maar Mo-100 is instabiel, met een aanzienlijke halveringstijd van 7×1018 jaar.
2. In het antwoord op vraag e staat '198 h = 8 dagen en 4 uur'.
Dat is onjuist.
3. Vraag f luidt:
'Wat zou de reden zijn dat Mo-99 veel gebruikt wordt voor kankerdiagnostiek?'
Mo-99 wordt, voor zover ik weet, niet gebruikt voor kankerdiagnostiek.
Het antwoord op vraag f luidt:
'Mo-99 is na relatief kort [sic] tijd uit het lichaam verdwenen. Zie antwoord op vraag e.'
Maar als Mo-99 een rol speelt bij het opsporen van kankercellen, komt er vrijwel geen Mo-99 in het lichaam.
Er vervalt Mo-99 buiten het lichaam, hoofdzakelijk tot 99mTc. Na scheiding van het Mo-99 wordt 99mTc in het lichaam van een patiënt gebracht. Het is niet Mo-99 maar 99mTc dat gebruikt wordt voor het opsporen van kankercellen. De door 99mTc uitgezonden gammafotonen kunnen buiten het lichaam worden geregistreerd en geven informatie over de aanwezigheid van kankercellen.
Als er al Mo-99 in het lichaam zou komen, kan men niet stellen 'Mo-99 is na relatief kort tijd uit het lichaam verdwenen'. Want na 198 uur is nog 1/8 deel aanwezig, afgezien van biologische verwijdering. De halveringstijd van 99mTc is veel korter: 6 uur.
Redactie Exaktueel zou er goed aan doen de opdracht te corrigeren.
Groet, Jaap
Reacties
Dankjewel voor de melding.
Ik ga het doorgeven aan de redactie. Dan zal het eerdaags aangepakt worden.
Groet, Jan
Antwoord:
• 99mTc zendt bij verval alleen gammafotonen uit, geen alfa- of bètastraling. Van de gamma's wordt slechts een deel in het lichaam geabsorbeerd (gunstig) en een ander deel wordt nuttig gebruikt voor de beeldvorming. Alfa- en bètastraling zou echter geheel worden geabsorbeerd in het lichaam en zo bijdragen aan de stralingsbelasting van de patiënt, zonder voordeel voor de beeldvorming.
• 99mTc heeft een halveringstijd van 6 uur. Dat is lang genoeg om toepasbaar te zijn voor beeldvorming, en kort genoeg om te zorgen dat er na de beeldvorming niet te lang straling wordt uitgezonden in het lichaam. De na-straling zou onnodige stralingsbelasting opleveren voor de patiënt en zijn of haar omgeving.
Groet, Jaap
Dag vraagbaak,
Op natuurkunde.nl staat een opdracht getiteld 'Astronomen ontdekken vijf supersterren'
https://www.natuurkunde.nl/opdrachten/3087/astronomen-ontdekken-vijf-supersterren-exaktueel
De eerste vragen van de opdracht gaan niet over deze vijf, maar over Èta Carinæ A.
De opdracht geeft aanleiding tot kanttekeningen, ter attentie van Redactie Exaktueel.
1. In de uitwerking van vraag b wordt voor de constante van Wien kW de getalwaarde 2,8977721·10–8 ingevuld. Dit is onjuist. De rest van de berekening is juist.
Om te zeggen hoe Èta Carinæ A eruitziet in vergelijking met de zon, moet in de uitwerking van vraag b ook de waarde van λmax van de zon worden vermeld. Deze waarde ontbreekt in de uitwerking.
2. Bij vraag d moet een stip voor Èta Carinæ A in het HR-diagram worden getekend.
In de uitwerking staat de gele stip te ver naar links en te laag.
Met een liniaal gemeten langs de onderste horizontale as:
de afstand tussen de meest linkse schaalstreep (vlak naast de letter O) en de streep van 30000 K is even groot als de afstand tussen de schaalstrepen van 4000 K en 3000 K (factor 4/3)
De meeste linkse schaalstreep heeft dus de waarde (4/3)×30000=40000 K.
Met een gegeven effectieve temperatuur van 35200 K moet Èta Carinæ A rechts van de
meeste linkse schaalstreep staan.
Analoog blijkt de bovenrand van het HR-diagram bij luminosity=2,6×106 maal die van de zon te liggen. Met een gegeven lichtkracht van 5 miljoen maal die van de zon moet de gele stip boven de bovenrand van het diagram worden getekend.
3. Volgens de uitwerking van vraag e ligt Èta Carinæ A op de hoofdreeks.
De ster is echter een 'luminous blue variable' (LBV). Over sterren van dit type staat op
https://en.wikipedia.org/wiki/Luminous_blue_variable
'Recent models all agree that the LBV stage occurs after the main-sequence stage […]'.
Wellicht ziet Redactie Exaktueel in de kanttekeningen aanleiding om iets te wijzigen.
Groet, Jaap
