ioniserende straling: ooglens

Jaap stelde deze vraag op 07 november 2025 om 23:43.

Enkele vragen over blootstelling van de ooglens aan ioniserende straling
naar aanleiding van A.J.J. Bos et al., Inleiding tot de stralingshygiëne, 2009

In het Besluit Stralingsbescherming zijn dosislimieten vastgelegd voor de equivalente dosis $H_\text{T}$ ontvangen per kalenderjaar door de ooglens van personen in verschillende categorieën (Bos 13.5.6). Dit is niet bedoeld als een equivalente dosis die men 'mag' oplopen, want de dosislimieten stellen alleen grenzen waar aan verplichtingen wat betreft rechtvaardiging en optimalisatie (ALARA) is voldaan.

Toch kan het gebeuren dat men in een praktijkgeval $H_\text{T}$ wil bepalen nadat iemands ogen aan ioniserende straling zijn blootgesteld. 
a. Geldt de dosislimiet dan voor een enkele ooglens of voor beide ooglenzen samen?

Stel dat een ooglens bij een incident een orgaandosis $D_\text{T}=2\,\text{mGy}$ heeft ontvangen door uitwendige bestraling met energierijke bèta's of fotonen (Bos 6.2.1).
b. Geldt dan voor de door de ooglens ontvangen equivalente dosis
$H_\text{T}=w_\text{R}\cdot D_\text{T}=1\cdot 2=2\,\text{mSv}$ (Bos 6.2.1)?

Als ik hiervan de bijdrage aan de effectieve dosis $E$ (hele lichaam) wil berekenen, moet ik $H_\text{T}$ dan vermenigvuldigen met een weefselweegfactor $w_\text{T}=0,05$ (Bos 6.2.2.1 tabel 6.3, 'Overige organen/weefsels')?

d. Waardoor behoort de ooglens 'tot de meest stralingsgevoelige organen' (Bos 5.4.2.2)?
Groet, Jaap

Reacties

Pieter Kuiper op 08 november 2025 om 00:10

Ik ben geen bioloog, maar er zijn verschillende mechanismen van stralingsgevoeligheid. Waar ik het eerst aan zou denken is stralingsziekte bij een hoge akute dosis en dat zijn dan vooral de darmen die erg gevoelig zijn omdat daar veel celdelingen plaatsvinden. Wanneer celkernen beschadigd zijn door ioniserande straling gaat er vaak iets mis met de celdeling en als dat bij veel cellen zo is gaat het orgaan kapot.

De ooglens is iets heel anders. Daar vindt geen celdeling plaats, ik denk eigenlijk dat er eigenlijk geen cellen zijn. Het is weefsel dat een leven lang mee moet. En het moet transparant en helder blijven. Ioniserende straling veroorzaakt schade en vertroebeling, die niet gerepareerd wordt. Er ontstaat waarschijnlijk ook wel schade in het glasachtig lichaam, maar ik denk dat beschadigde eiwitten daaruit worden verwijderd of afgevoerd. 

Tegenwoordig is dat op te lossen met een staaroperatie.

Plaats een reactie

+ Bijlage

Bevestig dat je geen robot bent door de volgende vraag te beantwoorden.

Noortje heeft negen appels. Ze eet er eentje op. Hoeveel appels heeft Noortje nu over?

Antwoord: (vul een getal in)