F_mpz geeft de voorwaarden voor een kracht die een cirkelbeweging veroorzaakt. Het is zelf geen kracht - beschrijft alleen de voorwaarden waaraan een echte kracht moet voldoen om middelpuntzoekend te zijn.

Als er een echte kracht is (zoals F_z of F_elek of F_magn of...) dan zal die kracht een cirkelbeweging geven.

Voor planeten rondom de zon is die echte kracht de zwaartekracht:

F_z = GMm/r² = F_mpz = mv²/r

Voor een geladen object in een magneetveld is het de Lorentzkracht:

F_lorentz = qvB = mv²/r

en zo ook voor andere echte krachten (bijv. spanning in een touw)

Dag M,
Eerst wat voorbeelden waarin de gravitatiekracht gelijk is aan de middelpuntzoekende kracht.
Voorbeeld 1: buiten de dampkring
Als een planeet eenparig langs een cirkelbaan om de zon beweegt, is de gravitatiekracht $\vec{F}_\text{g}$ gelijk aan de middelpuntzoekende kracht $\vec{F}_\text{mpz}$. 'Eenparig' betekent dat de grootte van de snelheid niet verandert. Het blijft evenveel meter per seconde.
$\vec{F}_\text{g}=\vec{F}_\text{mpz}$ geldt ook als een maan eenparig langs een cirkelbaan om een planeet beweegt. En als een satelliet buiten de dampkring eenparig langs een cirkelbaan om de aarde beweegt.
Voorbeeld 2: een looping in een attractiepark
Als je met een wagen in het hoogste punt van een looping bent en de wagen beweegt precies zo snel dat hij net niet van de rail af valt, is de zwaartekracht op jou gelijk aan de middelpuntzoekende kracht op jou.
In de voorbeelden wordt de benodigde middelpuntzoekende kracht geleverd door de gravitatiekracht. De gravitatiekracht speelt de rol van middelpuntzoekende kracht. Het zijn niet twee aparte krachten op hetzelfde ding. Net zo: in de film speelt Anna de rol van Marie Curie. Dat zijn niet twee aparte mensen.
De voorbeelden gelden bij benadering. Bij 'aarde en zon' verwaarlozen we bij voorbeeld de gravitatiekracht die andere planeten uitoefenen.
Zo kun je nog wel meer voorbeelden bedenken waarbij $\vec{F}_\text{g}=\vec{F}_\text{mpz}$.

Na de voorbeelden is er wel meer te zeggen over je vraag.
a. Geldt $\vec{F}_\text{g}=\vec{F}_\text{mpz}$ ook als een vliegtuig eenparig langs een cirkelbaan om de aarde vliegt?
b. Geldt $\vec{F}_\text{g}=\vec{F}_\text{mpz}$ ook als een planeet langs een elliptische baan om de zon beweegt?
c, Geldt $\vec{F}_\text{g}=\vec{F}_\text{mpz}$ ook als je op je stoel blijft zitten terwijl de aarde in een etmaal om zijn as draait?
Groet, Jaap