dag Emma,

Je neemt de uitgeoefende kracht in de bewegingsrichting.

voorbeeld: jij duwt een auto 30 m vooruit met 200 N spierkracht, arbeid is 600 Nm.
Je broer doet ook mee, maar de grapjurk duwt tegen de zijkant van de auto, dwars op de bewegingsrichting.
Arbeid = 0 Nm. Heeft dus geen nuttige bijdrage geleverd. 

De rolwrijving was -200 N. Arbeid van de wrijvingskracht over die 30 m dus óók (-)600 Nm.
De nettokracht (F_res, F_netto) was dus 0 N. In dit geval beetje zinloos daarvan de arbeid te gaan berekenen. 

Je tilt een vat bier van 60 kg (gewicht 600 N) verticaal op een vrachtautootje van 80 cm hoog. Arbeid 480 Nm.
Je rolt datzelfde vat via een loopplank van 5 m lengte en dus via een flauwe helling op die wagen. 


^{bewerkt van https://mocomi.com/}
 Het kost minder kracht, omdat je niet de gehele zwaartekracht hoeft te overwinnen, maar slechts de component daarvan evenwijdig aan de helling. In het bovenstaande plaatje heet dat F_z,effectief. Maar je legt een veel langere weg af. Arbeid even goed 480 Nm.
De zwaartekracht werkte dus niet netjes in de bewegingsrichting. Je mag dus niet heel de zwaartekracht meetellen. 

Begint het een beetje te dagen?

Groet, Jan

ja, ik snap het! heel erg bedankt

Dag Emma,
Arbeid wordt verricht door een of meer krachten.
Welke kracht je moet invullen, hangt ervan af welke arbeid wordt bedoeld.
Dat blijkt uit de opgave, of je bedenkt het zelf.
• Als het gaat om de arbeid van de spierkracht, vul je de spierkracht in.
• Als het gaat om de arbeid van de wrijvingskracht, vul je de wrijvingskracht in.
• Als het gaat om de arbeid van alle krachten samen op een voorwerp, vul je F_res in.
Bij voorbeeld in de wet van arbeid en energie', Binas tabel 35A4: ΣW=ΔE_k
Hierin is ΣW de 'som van alle arbeid' en dat is de arbeid die door F_res wordt verricht.
In woorden: door de arbeid van alle krachten samen op een voorwerp, verandert de kinetische energie van het voorwerp.

In alle gevallen: let ook op de richting.
• W=F·s als de kracht werkt in dezelfde richting als de verplaatsing
• W=–F·s als de kracht en de verplaatsing tegengesteld gericht zijn
• W=F·s·cos α als de kracht werkt onder een hoek α ten opzichte van de verplaatsing
Groet, Jaap