wat zijn natuurlijke bronnen van radioactiviteit
sidra stelde deze vraag op 23 juni 2023 om 12:15.wat zijn natuurlijke bronnen van radioactiviteit
Reacties
Er zijn veel verschillende natuurlijke bronnen van radioactiviteit. Bij voorbeeld…
• In je lichaam zit kalium. Zonder kalium kun je niet leven. Een klein deel van het kalium is de radioactieve isotoop kalium-40.
• Uit de bodem komt radioactief radongas vrij.
• Alle gewassen in de wereld bevatten sporen radioactief koolstof-14 en polonium-210.
Groet, Jaap
https://www.rivm.nl/straling-en-radioactiviteit/industrie-en-monitoring/natuurlijke-radioactiviteit-in-de-industrie#:~:text=Veel%20ruwe%20grondstoffen%2C%20zoals%20mineralen,40%20(K%2D40).
Hierbij nog een link naar de RIVM website met de bronnen uitgesplist naar buitenshuis, binnenshuis en in het lichaam: https://www.rivm.nl/straling-en-radioactiviteit/straling-van-natuurlijke-oorsprong
En wat dat betekent voor de stralingsdosis gemiddels per inwoner: https://www.rivm.nl/straling-en-radioactiviteit/blootstelling-en-gezondheidsrisico/blootstelling-aan-ioniserende-straling-samengevat
Met vriendelijke groet,
Leon
Heb het ooit gelezen, een klein beetje radioactief voedsel bv de paranoot zou het lichaam verlossen van te veel.
Lijkt me een rare claim maar niet ongebruikelijk voor een aantal "alternatieve" of "eet gezondere" websites die zonder kennis van zaken dingen beweren.
Radioactiviteit in een lichaam werkt altijd vernietigend. Soms wil je dit en gebruik je zo'n paardenmiddel als minst slechte keuze (kankercellen vernietigen, maar bijna altijd ook wat omliggend gezond weefsel). De mens is de hele dag aan radioactiviteit blootgesteld (uit de ruimte, uit stoffen om zich heen) maar de dosis is zo gering dat de aangerichte schade als "verwaarloosbaar" wordt gezien.
Zoals https://nl.wikipedia.org/wiki/Paranoot ook beweert verlaten de meeste radioactieve stoffen in de noot het lichaam. Maar terwijl het daar doorheen gaat straalt het wel en die straling veroorzaakt schade. Maar de dosis komt niet boven de "natuurlijke dosis" uit waaraan we de hele dag blootstaan zodat bij normale consumptiehoeveelheden (max 6 nootjes!) er geen extra risico bestaat maar ook geen "voordelen". Claims dat het goed voor dit of dat zou zijn horen in de categorie "beweerd maar niet bewezen" (zoals https://fitvooralles.com/paranoten-gezond-braziliaanse-noten/)
In Nederland komt er erg weinig radon uit de grond omdat wij hier op dikke lagen sediment zitten. In bijvoorbeeld Zweden is dat veel meer omdat op veel plaatsen graniet aan de oppervlakte komt en daar zit uranium in. Ook sommige bronnen, zoals Bad Gastein.
Er werd vroeger wel glas en keramiek gemaakt met uranium erin. Dat is het groene "vaselineglas" en de oranje fiesta-ware.
Ook torium is radioaktief. Het werd vroeger gebruikt in gloeikousen voor campinggas (dat gloeien had niet met de radioaktiviteit te maken).
Enkele kanttekeningen bij de reactie van 05 oktober 2025 om 15.40 uur.
Er staat: 'Radioactiviteit in een lichaam werkt altijd vernietigend.'
De werking van radioactiviteit is meestal niet vernietigend voor een atoom, molecuul, chromosoom, cel, orgaan of lichaam. Deeltjesstraling (alfa, bètamin, bètaplus, proton, neutron) heeft 'onderweg' een ioniserende werking tot aan de absorptie. Fotonen kunnen ioniseren ter plaatse van de absorptie. In levend weefsel hebben de meeste ionisaties geen noemenswaardig schadelijk, laat staan vernietigend effect.
Er is meer risico als straling ionisatie veroorzaakt in een chromosoom. Natuurlijke herstelmechanismen kunnen meestal zorgen dat er dan toch geen gezondheidsschade optreedt. Als deze mechnismen falen en er een tumor ontstaat, is het erfelijk materiaal niet 'vernietigd' maar gemuteerd.
In de reactie staat ook 'De mens is de hele dag aan radioactiviteit blootgesteld (uit de ruimte, uit stoffen om zich heen) maar de dosis is zo gering dat de aangerichte schade als "verwaarloosbaar" wordt gezien.'
Een van de belangrijkste bronnen van dagelijkse bestraling van mensen in Nederland is radongas. Of beter: de radioactieve 'dochters' die ontstaan bij het verval van radon-222. Het RIVM schat dat door blootstelling aan radon-222 in Nederland per jaar ongeveer 400 mensen overlijden (marge: 100 à 800). Daarbij komt de gezondheidsschade van andere stralingsbronnen. Wie is het die deze effecten als 'verwaarloosbaar' ziet? Vinden we 675 doden door een verkeersongeval in 2024 in Nederland 'verwaarloosbaar'?
Groet, Jaap
Misschien is "onvermijdelijk" een beter woord? Er gaan mensen aan dood. Dat doen er ook een aantal ook door andere levenspatronen - ongewild. Gezien het totale aantal mensen, is dit aantal "verwaarloosbaar", "acceptabel", "onvermijdelijk". 600 verkeersdoden is misschien niet verwaarloosbaar maar wordt in elk geval als acceptabel gezien - ondanks de maatregelen om te trachten dit te verminderen. 0 doden betekent geen verkeer. De gevolgen daarvan maken blijkbaar 600 acceptabel...
Dag Theo,
De circa 400 mensen die in een jaar in Nederland overlijden door blootstelling aan de straling van radon-222-dochters, zijn vooral rokers. 'Na vele jaren van onderzoek staat vast dat roken het schadelijke effect van radon en thoron versterkt.'
https://www.rivm.nl/straling-en-radioactiviteit/radon-en-thoron
(Thoron is radon-220. Dit is voor het gezondheidsrisico minder belangrijk dan Rn-222.)
Als tabak roken vermijdbaar is, is het risico van radon-222 ook tot op zekere hoogte vermijdbaar. Goede ventilatie van woonvertrekken op de begane grond beperkt het risico eveneens. Tja, hoe noem je zo'n risico? 'Op dit moment maatschappelijk geaccepteerd'?
Groet, Jaap
Ik heb ooit een schatting gezien dat ongeveer een derde van alle kanker en mutaties veroorzaakt wordt door radioaktiviteit (kosmische straling, kool-14 en kalium-40, radon). Dat is misschien een beetje een natte-vinger-schatting, maar ook als het slechts tien procent zou zijn gaat het nog om heel veel gevallen, veel meer dan het aantal verkeersslachtoffers. Er wordt nauwelijks over gesproken omdat er niets aan te doen is. Het aantal bananen dat je eet zal de hoeveelheid kalium in je bloed niet veranderen.
Waaruit maar blijkt dat leven op aarde ook een grote toevalstreffer is. Wat meer straling, wat minder zuurstof of dunnere atmosfeer... alles om ons heen is zoals het is omdat de omgeving toestaat dat het kan bestaan. Wijzig een of meer componenten en sommige levensvormen (of alle in extreme gevallen) kunnen niet meer voortbestaan. Of wij hadden makkelijk 200 kunnen worden. Of maar 10...
