We horen nu natuurlijk 1 kant van het verhaal. Quantum mechanica is geen echt nieuw vak - het zit sinds 2016 in het eindexamenpakket (zie www.examenblad.nl voor de syllabus van wat je voor het examen moet kennen). Dus er zijn al diverse examens geweest waarin het onderwerp aan bod kwam. 

Op zich is het niet "nieuw" (de eerste quantum mechanica stamt uit rond 1920) en het komt in alle tegenwoordige digitale apparaten als mp3 spelers, computers, etc voor. Dus dat er aandacht aan besteed wordt is niet gek. Maar op het vwo is het meer "eraan ruiken" dan serieus gebruiken. Daarvoor ontbreekt ook je wiskundige bagage - die meer wiskunde D of zwaarder is.
Maar je kunt wel een aantal dingen doen. De golfvergelijking (of Schrõdingervergelijking), tunnel-effect, waarschijnlijkheid, deeltje in een doos of en atoom-potentiaalveld en dergelijke begrippen staan in de meeste methoden (ook in Overal Natuurkunde) . Daarover kun je ook wel e.e.a. vragen.

Wat een redelijk verweer is dat de vragen op een SE dekken wat je in de syllabus over dit onderwerp vindt en zou moeten weten voor het examen. SE's mogen daarbuiten vragen (meer, anders) maar wel in het redelijke en die stof dient dan wel in de les behandeld te zijn. Niet alleen maar uitgedeeld op een stencil met de boodschap "lees eens door" zonder de inhoud te behandelen.

De formele weg is dit aan te kaarten bij de examencommissie van de school. Niet bij een teamleidster of conrector. Dat mag wel, maar die dienen naar de commissie door te verwijzen. Dan dient de docent als reactie op het protest aan te geven dat vraag X gedekt wordt door lesstof in sectie Y. Die lesstof dient behandeld te zijn. Niet een "lees zelf maar door".  Als er geen dekking is dan is de vraag ongepast. Als die dekking er wel is dan is de vraag toelaatbaar.
Dan wordt het hooguit een kwestie van hoe goed het onderwerp behandeld is en dat dreigt een welles/nietes probleem te worden.

Dag Vera,

Dat is een akelige ervaring voor je.
Je vraagt: 'mag een docent dit doen?'
Eerst een formeel antwoord. Ja, de docent mag een moeilijke schoolexamentoets geven over de leerstof die in het programma van toetsing en afsluiting (pta) staat. Er mogen ook pittige wiskunde-elementen in zitten. De docent mag van tevoren extra materiaal voor zelfstudie meegeven en hierover vragen stellen in de toets. De docent mag toetsvragen stellen over onderwerpen die niet in de les uitgelegd zijn. Een school (docent) heeft formeel veel vrijheid bij de inrichting van het schoolexamen. Bepaalde onderwerpen moeten getoetst worden, maar de school mag zelf bepalen in welke vorm en wat de weging van het ene ten opzichte van het andere onderdeel is. De school mag zelf bepalen welke onderwerpen van de quantummechanica in het schoolexamen aan de orde komen en hoe. (Voor het centraal examen is in de 'syllabus centraal examen 2022' vastgelegd wat de leerling op quantumgebied moet kunnen, maar deze beperking geldt formeel niet voor het schoolexamen). De inspectie van het onderwijs houdt, voor zover ik weet, de laatste jaren als regel weinig of geen toezicht op het schoolexamen.

Een reactie uit oogpunt van redelijkheid kan ik moeilijk op je vraag geven, aangezien ik niet in de les ben geweest en ik de toetsopgaven niet heb gezien. Toch enkele kanttekeningen.
Quantumwereld is een bijzonder onderwerp, omdat je niet alles op dezelfde manier 'logisch kunt begrijpen' als de wetten van Newton (nou ja, of we die wetten echt 'begrijpen' is een ander verhaal). Bij quantum moet je sommige inzichten maar aannemen zonder te snappen waarom het zo is. Onder de oppervlakte is quantum een sterk wiskundige theorie. Met alledaagse vergelijkingen over staande golven in een snaar en biljartballen kom je niet heel ver. Het is de pedagogische taak van de docent om dit pittige onderwerp goed te laten landen. Is dat te rijmen met 50 pagina's voor zelfstudie? Kijk eens of dat de NiNa-uitgave Quantumwereld in de bijlage is.
In het pta staat quantum en 'aantekeningen', zeg je. Bij aantekeningen denk ik aan hetgeen leerlingen in hun schrift noteren, niet aan een extra boekwerk.
Quantumwereld zit sinds 2016 in het centraal examen vwo op alle scholen. Een schoolexamentoets lijkt me niet de plaats om leerlingen nieuwsgierig te maken. Dat kan beter met presentaties in de les. Verdieping met de universiteit in het vooruitzicht is prima, maar slechts een klein deel van de klas kiest een studie waar je quantum leert.
De Schödingervergelijking staat niet in het landelijke examenprogramma natuurkunde vwo. Ik kom haar in geen enkel oud centraal examen tegen en evenmin in hoofdstuk 15 van Overal Natuurkunde. Het is een zogenoemde differentiaalvergelijking: de golffunctie zelf en zijn afgeleiden staan erin. Differentiaalvergelijkingen behoren tot de leerstof voor wiskunde d, misschien b, maar niet a. Wat een leerling met wiskunde b ermee kan doen, is zeer beperkt. Muonen: geen probleem.

Je vraagt of er andere opties zijn dan een gang naar de conrector. Op elke school moet voor leerlingen de mogelijkheid van bezwaar tegen (de beoordeling van) het schoolexamen geregeld zijn. Dat moet je kunnen lezen in het examenreglement of pta. Daarin staat bij wie (vaak: examencommissie) en op welke manier je bezwaar kunt aantekenen. Samen sterk: ga na of je medestanders hebt in de klas.
Groet, Jaap

Hoi allemaal,

Ik heb een soortgelijke stencil gevonden https://studylibnl.com/doc/1110971/werkcollege-quantum-mechanica-1-2012.

Is het normaal dat (een deel van zo'n stencil) getoetst wordt op een 6V klas? Zouden jullie als docent zijnde (neem ik aan) zo een toets geven aan jullie leerlingen? 
Dank voor jullie tips. Ik zal ze meenemen na de vakantie.

Groeten,

Vera

Vanaf bld 6 vind ik dit volstrekt buiten vwo niveau gaan. Partiële differentaalvergelijkingen en nabla-operators (die ∇operator)  zijn geen vwo stof - zelfs studenten struikelen daar in het begin veel over.

De begintekst is niet veel meer dan de vwo stof dus m.i. toelaatbaar. Maar zo'n artikel als (deel)leerstof geven lijkt mij niet gewenst. Hooguit als verwijzing voor wie veel verder erin wil duiken met opmerking "dit staat je te wachten als je natuurkunde gaat studeren". Er zijn veel betere, toegankelijker, inleidingen beschikbaar voor vwo.

Overigens wordt de Schödingervergelijking wel genoemd in Overal Natuurkunde maar in een aanvullend info blok - niet om te leren maar voor wie iets meer wil weten.

Dag Vera,

Je schrijft dat de publicatie van 02.29 uur een 'soortgelijke stencil' is. In hoeverre heeft dit hetzelfde karakter en niveau als het extra materiaal dat je docent heeft verspreid? Dat weet ik niet, zodat er niet veel ruimte voor stellige uitspraken over je toets is.

Volgens het titelblad is de publicatie bedoeld voor bachelorstudenten natuur- en sterrenkunde. Die studenten hebben dan op de universiteit al een flinke portie wiskunde boven het vwo-niveau gehad. Een eis voor toelating tot die opleiding, althans in Groningen, is wiskunde b. Tel maar hoeveel klasgenoten aan dit profiel beantwoorden?

Bij Theo's reactie van 02.52 uur sluit ik me aan. Zelfs aan de beste leerlingen vwo 6 die ik in twintig jaar heb gehad, zou ik dit niet meegeven. Voor hen zijn gedeelten van Piet Lijnse's inleiding beter toegankelijk
https://elbd.sites.uu.nl/wp-content/uploads/sites/108/2017/08/Kwantummechanica_boek.pdf
Je docent had de bedoeling je nieuwsgierig te maken. Deze publicatie kan gemakkelijk averechts werken: leerlingen afschrikken, intimideren.

Blijft staan dat ik niet weet in hoeverre het voor je toets nodig was om de andere publicatie, die is verspreid door je docent, te lezen. Je vraag of ik als docent zo'n toets zou geven, kan ik niet beantwoorden, aangezien ik niet bij de lessen ben geweest en de toets niet heb gezien. Zeven van de 19 leerlingen voldoende en hoogste cijfer 5,9 betekent nog niet dat er iets mis was met de lessen, het lesmateriaal of de toets.

Nu pas zie ik de Schrödingervergelijking in het 'leeropdrachtenboek' Overal Natuurkunde, 5e editie, 6 vwo (2020): alleen in opdracht 47 met de aanduiding D (=moeilijkste) en ster (=verdiepingsroute).
Theo, wordt de Schrödingervergelijking nog ergens anders genoemd in het leeropdrachtenboek vwo 6 van Overal Natuurkunde? Waar precies, in welke editie?

Groet, Jaap

Ik heb geen latere editie dan 4e editie (2015). Daarin staat in 15.4 "Gevangen deeltjes" bijgaande tekst. Duidelijk aangegeven als "geen examenstof".

Maar voor een verder zinnige discussie hebben we hier niks aan "soortgelijk". Het moet "het" item zijn, "de" bijlagen. Als iets is uitgedeeld begrijp ik niet zo goed hoe dat nu al weggegooid lijkt te zijn. Dus bij voorkeur als bijlage: de echte zaken die zijn toegevoegd, het echte SE.
En bij klachten: de examencommissie. En indien geen tevredenheid daarbij: hogerop zoeken (schoolinspectie).