Wat is een barium koe?
Berend stelde deze vraag op 29 maart 2021 om 15:46. Voor een vervangende opdracht van een practicum moeten we zelf een practicum opstellen. We krijgen de beschrijving van wat er gemeten moet worden, maar hoe dat gemeten moet worden, is aan ons.
Nou is het zo dat we bij 1 van de metingen gebruik maken van het technetium uit een barium koe, maar wat is nou een barium koe?
Reacties
Berend Stolp
wat is nou een barium koe?
Dag Berend,
Beter dan hier kan ik het ook even niet uitleggen:
http://lkruise.nl/natuurkunde/opdrachten/infoboek_2013-nl.pdf
blz 12, document ook als pdf in bijlage
Als daar iets in staat dat je niet begrijpt, vraag gerust door.
Maar technetium haal je niet uit een bariumkoe. Wel uit een technetiumkoe (Mo-99 dat "gemolken" wordt voor zijn vervalproduct Tc-99m)
https://schooltv.nl/files/Infoblok/Voortgezet_onderwijs/Techniek/2009_d_EW_nucleairegeneeskunde.pdf
en dat werkt dus op vergelijkbare wijze: een radioactieve stof met een niet te lange halveringstijd als producent (de "koe") van een andere radioactieve stof met zeer korte (enkele uren) halveringstijd (de "melk").
Op een andere manier direct Technetium leveren aan ziekenhuizen zou een logistieke nachtmerrie worden: voordat de bestelwagen bij zijn laatste afleverpunt is is het spul al goeddeels uitgewerkt :(
Dus leveren we de technetiumkoeien (Mo-99) aan de ziekenhuizen, die dan zelf naar behoefte "melken".
Groet, Jan
Het is hierboven ook al even aangestipt. In de nucleaire geneeskunde wordt de molybdeen-technetium generator (99Mo/99mTc-generator; ook wel technetium koe genoemd) zeer veel gebruikt. De halveringstijd van 99Mo (de moeder genoemd) is 66u, die van 99mTc (de dochter genoemd) is 6 uur. Omdat de halveringstijd van de dochter een stuk korter is dan die van de moeder ontstaat er een zogenaamd glijdend evenwicht tussen moeder en dochter. Na een aantal halveringstijden van de dochter, de ingroeifase genoemd, zal de dochteractiviteit de moeder 'volgen'. Na 5 halveringstijden van de dochter is de activiteit van de dochter ca. 90% van die van de moeder. Na het 'melken' van de 'koe' moet je dus minimaal een dag wachten voordat er weer voldoende 99mTc is om de 'koe' opnieuw te kunnen 'melken'. Zo'n 99Mo/99mTc-generator kan je ongeveer 1 week gebruiken. Daarna is de activiteit van het 99Mo te gering geworden om nog bruikbare hoeveelheden 99mTc te verkrijgen. Na die week gaat de generator terug naar Petten.
Opmerking: in tegenstelling tot wat in een van de eerdere reacties hierboven genoemd wordt, worden de Mo/Tc-generatoren tegenwoordig steeds vaker geleverd aan radiofarmaca apotheken i.p.v. aan de ziekenhuizen. Dit heeft te maken met de speciale inrichtingseisen van de laboratoria en de werkwijzen die gesteld worden aan de preparatie van de radioafarmaca. De apotheker 'melkt' de 'koe' typisch tussen 4 en 5 uur in de ochtend, waarna er patiëntendoses van geprepareerd worden (spuiten). De spuiten worden in zogenaamde loodkokers (afscherming) gegroepeerd in koffertjes geplaats. Deze worden vervolgens met busjes vanaf ca. 8 uur in de ochtend getransporteerd naar de diverse ziekenhuizen en oncologische instituten. GE Healthcare bijvoorbeeld heeft eigen chauffeurs, maar maakt ook gebruik van Van Rooijen Logistiek voor het transport van de radioactieve stoffen.
Andere voorbeelden van generatoren zijn de 81Rb/81mKr-generator (T1/2 81Rb is 4,58 uur en T1/2 81mKr is 13 seconden) en de 68Ge/68Ga-generator (T1/2 68Ge is 271 dagen en T1/2 68Ga is 68 minuten). De moeder hoeft dus niet per se een niet te lange halveringstijd te hebben! Een belangrijk criterium voor een generator is dat de halveringstijd van de dochter relatief kort is, zodat men na het 'melken' van de 'koe' niet te lang hoeft te wachten totdat men deze weer kan 'melken'.
Groeten,
Leon
