Soortelijke warmte

Britt stelde deze vraag op 10 maart 2021 om 19:16.

 Ik heb de soortelijke warmte van een aluminium cilinder (metaalkleurig) bepaald. Als de aluminium cilinder zwart gemaakt zou zijn zou je dan voor de soortelijke warmte een grotere, kleinere of gelijke waarde gevonden hebben?
Ik heb de soortelijke warmte bepaald aan de hand van een proef waarbij ik een aluminium cilinder met een weerstand erin gedurende 5 min heb verwarmd en de temperatuur heb gemeten. daarna heb ik de spanningsbron uitgezet en ben ik de temperatuur tot de 10 min blijven meten. De thermometer stond in een klein gaatje boven in de cilinder.

Als je meer informatie nodig hebt over de proef om de bovenstaande vraag te beantwoorden dan laat het maar weten.

Reacties

Jan van de Velde op 10 maart 2021 om 20:16
dag Britt,

Denkvraag dan...
Welke invloed zou die zwarte verf kunnen hebben op warmtestromen in of rond dat proefcilindertje? 
Begin eens een brainstormpje..
Wij becommentariëren wel.

Groet, Jan
Theo de Klerk op 10 maart 2021 om 20:44
ook om na te denken: de soortelijke warmte is de energie nodig om een stof in temperatuur te verhogen. 
Absorbeert een metaalkleurig oppervlak meer energie of minder dan een zwart oppervlak? Waar wordt die geabsorbeerde energie voor gebruikt?
Britt op 10 maart 2021 om 22:12

Een zwarte cilinder absorbeert meer warmte dan een metalen cilinder. 

Wordt hierdoor de temperatuur stijging hoger? Of neemt de warmte toe?

Theo de Klerk op 10 maart 2021 om 22:45
De energie (=warmte) neemt toe, daardoor neemt de beweging van de moleculen in de cilinder toe en daardoor de temperatuur.

Warmte (energie) en temperatuur (snelheid) zijn aan elkaar gerelateerd maar niet hetzelfde. Een blok aluminium zal bij dezelfde hoeveelheid extra warmte een veel hogere temperatuursstijging krijgen dan een blok hout of baksteen.
Dat zegt dus alles over de soortelijke warmte van hout, baksteen of aluminium
Jan van de Velde op 10 maart 2021 om 23:13

Britt

Een zwarte cilinder absorbeert meer warmte dan een metalen cilinder. 

 Heeft die verflaag nog meer effecten? Probeer in dit soort brainstorms ook altijd in extremen te denken: stel dat je er een paar millimeter dik de verf opsmeert.

En ik denk dat er iets is dat je niet zelf zou kunnen bedenken: mooi glanzend metaal is een heel slechte warmtestraler.

Britt op 11 maart 2021 om 08:11
Theo, 

Blijft de soortelijke warmte dan hetzelfde want als de warmte stijgt en de temperatuur en de c en m blijven gelijk, of hoe weet ik welke harder stijgt?
Britt op 11 maart 2021 om 08:13
Jan,

Wat is het effect als de cilinder een slechte warmte straler is?
Houd die dan meer warmte vast?
Jan van de Velde op 11 maart 2021 om 09:00

Britt

Houd die dan meer warmte vast?

 inderdaad, bij gelijke temperatuur zendt dat minder warmtestraling uit dan een geverfd metaal.

Jan van de Velde op 11 maart 2021 om 15:44
OK, de vraag was:

Britt

Als de aluminium cilinder zwart gemaakt zou zijn zou je dan voor de soortelijke warmte een grotere, kleinere of gelijke waarde gevonden hebben?

 welke overwegingen hebben we intussen? 

kwalitatief: 

  • een laagje verf versterkt het verlies aan warmte door straling aanzienlijk. Vind je dan experimenteel een grotere kleinere of gelijke waarde voor de soortelijke warmte?

  • een laagje verf vergroot de massa materiaal van het buisje. Vind je dan experimenteel een grotere kleinere of gelijke waarde voor de soortelijke warmte?

  • Een laagje verf, heeft dat een andere warmte-overdrachtscoëfficiënt naar lucht dan kaal metaal ? Nog niet onderzocht...

  • Een laagje verf, is dat een isolerend laagje rond dat buisje (m.a.w., heeft verf een lage warmtegeleidingscoëfficiënt)? 



Britt op 27 maart 2021 om 10:09
Jan,
Bedankt voor de soort van samenvatting hierboven, maar ik snap er nog steeds vrij weinig van. Ik ben niet zo goed in natuurkunde vandaar dat ik hier mijn vraag stel. Zou je misschien een beetje meer uitleg kunnen toelichten? 
Jan van de Velde op 27 maart 2021 om 10:22
dag Britt,

vertel dan eerst eens vanuit welk niveau/leerjaar je deze vraag stelt?

groet, Jan
Britt op 06 april 2021 om 14:33
Hallo Jan,
Ik zit op dit moment in 4 havo. Ik heb alleen veel moeite met natuurkunde vandaar dat ik regelmatig hulp vraag op natuurkunde.nl
Jan van de Velde op 06 april 2021 om 15:15

Jan van de Velde

  • een laagje verf versterkt het verlies aan warmte door straling aanzienlijk. Vind je dan experimenteel een grotere kleinere of gelijke waarde voor de soortelijke warmte?

De antwoorden heb je niks aan. Je moet blijkbaar nog een beetje wennen aan natuurkundig denken, "als dit, dan dat.... "

 begin dus eens over bovenstaande na te denken, hier, "hardop" . 
Dat is maar logica, niet te moeilijk over denken. 

  • dat laagje verf versterkt dus het warmteverlies
  • wat betekent dat voor de temperatuur van het blokje aan het eind van je proef?
  • wat betekent dat voor de uitkomst van je berekening van de soortelijke warmte (warmte per gram en per graad celsius temperatuurstijging) van het materiaal van dat blokje? 
Britt op 06 april 2021 om 17:22
De temperatuur zal aan het eind van de proef minder zijn dan, wanneer je een metalen cilinder hebt zonder verf.
moet dan de soortelijke warmte groter zijn dan wanneer de cilinder geen verf laagje heeft, omdat het meer warmte verliest en dus meer energie(warmte) moet worden toegevoegd om dezelfde temperatuur stijging te krijgen?
Jan van de Velde op 06 april 2021 om 17:46

Britt

moet dan de soortelijke warmte groter zijn dan wanneer de cilinder geen verf laagje heeft, omdat het meer warmte verliest en dus meer energie(warmte) moet worden toegevoegd om dezelfde temperatuur stijging te krijgen?

 helemaal goed beredeneerd. 

Dwz, de soortelijke warmte die je op basis van die gevonden gegevens berekent zal groter zijn dan hij werkelijk is. Uiteraard niet de soortelijke warmte zelf, die staat na jaren proefnemingen over heel de wereld zo zoetjes aan echt wel vast binnen nauwe foutmarges. 

dan spelen er nog andere kwesties:

Jan van de Velde

  • een laagje verf vergroot de massa materiaal van het buisje. Vind je dan experimenteel een grotere kleinere of gelijke waarde voor de soortelijke warmte?

  • Een laagje verf, heeft dat een andere warmte-overdrachtscoëfficiënt naar lucht dan kaal metaal ? Nog niet onderzocht...

  • Een laagje verf, is dat een isolerend laagje rond dat buisje (m.a.w., heeft verf een lage warmtegeleidingscoëfficiënt)? 

 de middelste hiervan is niet voor H4 denk ik. Laat die maar buiten beschouwing. Maar op die eerste en die laatste kun je dezelfde soort redenering toepassen .

Groet, Jan


Britt op 06 april 2021 om 18:40
Als de massa groter wordt dan zal de soortelijke warmte kleiner moeten zijn als Q en delta T gelijk blijven.

Ik snap de laatste vraag niet echt. Wat bedoel je met warmtegeleidingscoefficient?
Jan van de Velde op 06 april 2021 om 18:56
voordat we in de war raken: laten we ook dezelfde soort vraag stellen:

Britt

Als de aluminium cilinder .................. zou zijn zou je dan voor de soortelijke warmte een grotere, kleinere of gelijke waarde gevonden hebben?

er gaat iets met ΔT gebeuren, andere dingen meet je niet (behalve een warmtetoevoer die je steeds constant probeert te houden) 

En dan voor elk geval je afvragen: ga ik hierdoor een grotere of kleinere ΔT meten, en wat heeft da voor invloed op de soortelijke warmte die ik bereken? 

Britt

Wat bedoel je met warmtegeleidingscoefficient?

zoals ik in diezelfde opmerking het eenvoudiger zei: "Een laagje verf, is dat een isolerend laagje rond dat buisje?" (vergeleken met kaal metaal dan natuurlijk) 

Britt op 06 april 2021 om 19:18
Ja ik denk dat een zwart laagje (in de opdracht staat niet dat het persee verf is) isolerend is. 

Als de massa groter wordt zul je een kleinere waarde voor delta T meten want je hebt een groter oppervlak waarover de warmte zich verdeeld?
Jan van de Velde op 06 april 2021 om 19:27

Britt

Ja ik denk dat een zwart laagje (in de opdracht staat niet dat het persee verf is) isolerend is. 

 dat denki ik ook, betere geleiders dan metaal ga je enit gauw vinden.
Dus, wat is het effect op de gemeten soortelijke warmte van dit aspect van een verflaagje? 

Britt

Als de massa groter wordt zul je een kleinere waarde voor delta T meten want je hebt een groter oppervlak waarover de warmte zich verdeelt?

 zwart klopt, en wat heeft dat ook alweer op de soortelijke warmte die je concludeert?

rood klopt niet, je hebt stomweg meer stof waarover de warmte zich moet verdelen.


En zo heeft dat verflaagje allerlei effecten op je berekende soortelijke warmte. Welke effecten de overhand hebben is niet aan H4 om te bepalen. Je hebt nu in elk geval een kwalitatieve analyse van de mogelijke gevolgen van zo'n verflaagje.

Afgezien van idioot dikke verflagen: die uitstraling wint met verve :) 

groet, jan

Britt op 06 april 2021 om 20:36
Als het laagje zwart is houd het dus meer warmte vast, omdat het laagje isolerend is?

Als de massa groter wordt dan gebeurt er toch niks met de soortelijke warmte?
Britt op 06 april 2021 om 20:39
Omdat het zwarte laagje isolerend is zal de soortelijke warmte toch kleiner worden?
Britt op 06 april 2021 om 20:42
Is een zwarte cilinder een goede warmtestraler?
Jan van de Velde op 06 april 2021 om 21:18

Britt

Als het laagje zwart is houd het dus meer warmte vast, omdat het laagje isolerend is?

 kleur maakt weinig uit daarin. Verf zal slechter geleiden dan metaal, hoe dikker de verflaag, hoe geringer het warmteverlies in geleidingsopzicht (pas op; stralingsverliezen worden juist fors versterkt!!!)

Britt

Omdat het zwarte laagje isolerend is zal de soortelijke warmte toch kleiner worden?

 yes, voor een zelfde hoeveelheid warmte een grotere temperatuurtoename. Nogmaals, we praten steeds over jouw conclusies, NIET over de werkelijke soorte warmte. We hebben het dus eigenlijk steeds over systeemfouten in metingen. 

Britt

Is een zwarte cilinder een goede warmtestraler?

 zwart of een andere kleur maakt weinig verschil. Verf of geen verf wèl een  verschil.



Britt op 07 april 2021 om 07:40
Maar in mijn vraag gaat het niet om een laagje verf maar juist alleen om de zwarte kleur. Dus stel het is op een andere manier zwart gemaakt, blijven de antwoorden dan hetzelfde als alle hierboven genoemde redenen
Theo de Klerk op 07 april 2021 om 09:57
Zwart reflecteert geen enkele kleur en absorbeert alle energie en warmt zo op. Andere kleuren reflecteren een deel van het licht.
Britt op 07 april 2021 om 10:44
betekent dat dat de soortelijke warmte kleiner is dan bij andere kleuren als zwart?
Theo de Klerk op 07 april 2021 om 10:55
kleur heeft geen soortelijke warmte. gekleurde voorwerpen wel. Twee identieke voorwerpen hebben dezelfde soortelijke warmte. De zwartgekleurde stijgt sneller in temperatuur dan de witte...
Britt op 07 april 2021 om 12:51
Heeft het dan geen invloed op de soortelijke warmte?
Jan van de Velde op 07 april 2021 om 17:08
voordat vanwege half-afgemaakte zinnen misverstanden opdoen: 

Britt

Heeft het dan geen invloed op de soortelijke warmte?

 Er is maar één zaak waar de soortelijke warmte van afhangt, en dat is de soort stof. 

Die kunnen we alleen proefondervindelijk bepalen (meten dus).
Als we meten maken we meetfouten. 
Door die fouten vinden we dan waarden voor zo'n eigenschap die hoger of lager zijn dan ze in werkelijkheid zijn. 

Jij wil de soortelijke warmte gaan bepalen, jij wil dus gaan meten hoeveel energie je nodig hebt om een blok van een kg van die stof 1oC in temperatuur te verhogen. Eén van de vele fouten die je kunt maken is dat energie die je in dat blok stopt niet in dat blok BLIJFT, maar er door warmtestraling, geleiding of stroming uit verdwijnt. 
In zo'n geval, als je dat niet in de gaten hebt, stel je dus vast dat je bijvoorbeeld 20 000 J in zo'n blok stopt voor 10oC temperatuurverhoging, en noteer je een soortelijke warmte van 2000 J/kgoC. Terwijl er tijdens je proef bijvoorbeeld 4000 J weglekte naar buiten zonder bij te dragen aan de temperatuursstijging, en de werkelijke waarde dus dichterbij de 1600 J/kgoC zou liggen. 

Was de buitenkant van je metaalblok voorzien van een of ander gekleurd laagje (verf of om het even wat)  in plaats van  blank metaal dan vererger je fors de uitstraling van warmte door dat blok, lekt er dus meer warmte weg, en ben je langer aan het stoken voordat je blok op temperatuur is.

Dat laagje heeft echter geen invloed op de soortelijke warmte, wèl op de soortelijke warmte die jij op basis van een niet helemaal doordacht proefje meent te moeten noteren .

Dit is allemaal veel minder ingewikkeld dan jij het nu allemaal lijkt te zitten maken. Gisteren om 17.22 schreef je het al bijna goed. Door dat verflaagje meet je een soortelijke warmte hoger dan die werkelijk is. Dat is wat anders dan: "door dat verflaagje wordt de soortelijke warmte groter" . 

Groet, Jan
Britt op 07 april 2021 om 17:23
Oke nu is het mij duidelijk heel erg bedankt!
Britt op 07 april 2021 om 17:29
De soortelijke warmte van een stof hangt niet af van de kleur van het voorwerp. Maar je kunt wel andere waarden meten als je de cilinder zwart maakt.

De gemeten waarde wordt in dit geval groter dan dat die in werkelijkheid is. Dit komt doordat de metalen cilinder aan de buitenkant wordt voorzien van een laagje zwart. Hierdoor neemt de uitstraling van warmte toe. Dus je zult meer energie moeten toevoegen om dezelfde temperatuurstijging te krijgen dan bij een metalen cilinder. Dus de gemeten soortelijke warmte zal groter zijn dan de werkelijke soortelijke warmte.
Klopt de samenvatting zo? Moet er niet iets bij dat zwart warmte absorbeert?
Jan van de Velde op 07 april 2021 om 17:38

Britt

Klopt de samenvatting zo? Moet er niet iets bij dat zwart warmte absorbeert?

De samenvatting klopt, en dat absorberen hoeft er niet bij tenzij je je blok tijdens het proefje in de felle zon zet. De andere kleine invloeden (meer massa door dat laagje, en dus meet je een iets hogere waarde, lichtjes slechtere geleiding en dus een zekere mate van isolatie en dus minder warmteverliezen en dus een meting die een klein tikje dichter bij de waarheid zal liggen) vermeld je immers ook niet. 


Britt op 07 april 2021 om 20:10
Hoe kan het eigenlijk dat een zwarte cilinder meer warmte uitstraalt dan een grijze/glanzende cilinder?
Britt op 07 april 2021 om 20:16
Ik kom er net achter dat de cilinder van aluminium is, heeft dat nog gevolgen voor de antwoorden hierboven?
Jan van de Velde op 07 april 2021 om 20:31
het gaat niet om kleur, het gaat om al of niet blank metaal. Een oxidelaagje, zoals bijvoorbeeld op aluminium zit, maakt ook al een aardig verschil. Bijvoorbeeld, mooi gepoetst koper zendt maar ruwweg 5% van de warmtestraling van dof geoxideerd koper uit. 

https://www.engineeringtoolbox.com/emissivity-coefficients-d_447.html

Met de reden daarvoor gaan we ver buiten de stof voor voortgezet onderwijs. Laat ik maar iets copy-pasten dat ik zelf ook maar lees, maar wat me plausibel in de oren klinkt:

https://www.quora.com/Why-do-polished-surfaces-have-such-low-emissivity-What-is-happening-at-the-molecular-level

Bill Otto, former Boeing Technical Fellow Lasers & Electro-Optics (2001-2016)

It really does not have that much to do with the polishing, except that polishing does reduce the effective surface area. A rough surface does have more effective area and hence more opportunity for photons to be emitted. But there is also shadowing and obscuring which makes that particular line of argument very complicated.

Many metals will form a thin oxide layer which has its own emissivity and is different from the metal. Polishing temporarily removes this oxide layer and lowers the emissivity to that of bare metal.

What makes a metal have low emissivity? Well, this is a little counter-intuitive, but metals have extremely high absorption coefficients. The main reason for this is that there are essentially free electrons loosely bound to the metal that can easily oscillate at any light frequency and absorb it.

“Aha!” you exclaim. “Why isn’t metal black and have a high emissivity?” Well, I did say it was counter-intuitive. When the absorption gets extremely high, light cannot penetrate the metal more than a wavelength deep. When this is the case, an odd thing happens: light from the outside is reflected back out and light from the inside is reflected back in.

Light from the inside has a terrible time getting out. First it gets absorbed by the next layer of metal with free electrons, and then it gets reflected back in and absorbed again. That is why the emissivity is low. Polishing keeps the area down and the surface clean.

 

Theo de Klerk op 07 april 2021 om 23:00
Even helemaal opnieuw:
soortelijke warmte is een stof eigenschap en wijzigt dus niet, ongeacht wat je met die stof doet (zolang het maar die stof blijft)

Een laagje verf eroverheen verandert de soortelijke warmte niet. Alleen zal bij bestraling door de verf meer of minder warmte worden vastgehouden, die dan leidt tot opwarming van de stof - volgens zijn soortelijke warmte:  Q = m cw ΔT
De opmerking van Jan geldt ook: opwarmende stoffen stralen ook weer warmte uit. En omdat met sommige lagen verf de warmte beter wordt vastgehouden dan zonder of bepaalde andere kleuren ben je geneigd te denken dat de hoeveelheid warmte nodig om een stof op te warmen verandert en dus van de kleur of verf afhankelijk is. Fout. De hoeveelheid warmte blijft gelijk. Alleen zal de warmte die op de stof gestraald wordt efficienter worden vastgehouden (en voor opwarming dienen) in de ene situatie dan in de andere waar meer wordt gereflecteerd.  Dan heb je meer straling nodig, maar dat komt door de efficiency.
Stel ik heb 100 J nodig om de stof 5 graden op te warmen.
  • Als ik de kale stof bestraal, blijk ik 200 J nodig te hebben. Blijkbaar gaat 100 J "erlangs" zonder te verwamen
  • Als ik de stof wit schilder, blijk ik 300 J nodig te hebben. 100 J vliegt erlangs, 100 J wordt door de verf gereflecteerd
  • Als ik de stof zwart schilder heb ik 150 J nodig. Blijkbaar absorbeert die zwarte verf 50J die nu extra gebruikt kan worden om de stof op te warmen.
Als je soortelijke warmte gaat berekenen als hoeveelheid warmte per graad per gram stof dan vind je steeds andere waarden. Maar de hoeveelheid warmte is niet gelijk voor dezelfde temperatuursstijging: die varieert met of er wel of geen verf op de stof zit en welke kleur die verf heeft. Aan de soortelijke warmte van de stof zelf verandert helemaal niks.
Britt op 08 april 2021 om 07:34
Ja maar dat betekent toch dat als ik deze proef met een zwarte cilinder had gedaan dat ik een grotere soortelijke warmte zou hebben gemeten? Of juist niet?
Theo de Klerk op 08 april 2021 om 11:49
je gaat dan van alles meten maar de soortelijke (nadruk op SOORTELIJK - eigenschap van de soort) warmte blijft gelijk. En als die lijkt te veranderen dan komt het omdat je ongecorrigeerde getallen gebruikt waarin additionele afnemers verborgen zitten.
Ties op 13 april 2021 om 21:26
Britt jij ook hier?
Ties op 13 april 2021 om 21:29

Hoi, Theo, ons antwoord is: Kleur heeft geen invloed op de soortelijke warmte. Wel het soort materiaal. Dus als er een laag verf overheen zit, dan heeft het wel effect. Maar is de cilinder gewoon zwart dan niet. Het hangt dus af van hoe de cilinder zwart gemaakt is.
Er van uit gaan dat de cilinder gewoon een zwarte kleur heeft, zal de soortelijke warmte gelijk blijven, omdat het materiaal niet veranderd.  Is dit goed?

Theo de Klerk op 13 april 2021 om 21:51
Niks heeft invloed op de soortelijke warmte van een stof. De verpakking kan wel leiden tot betere energie-absorptie dan voorheen zodat efficienter energie aanwezig is en gebruikt kan worden voor opwarming. De opwarming vereist evenveel energie. Maar als die in grotere hoeveelheid (/seconde) beschikbaar is gaat de opwarming sneller.

Plaats een reactie

+ Bijlage

Bevestig dat je geen robot bent door de volgende vraag te beantwoorden.

Clara heeft zevenentwintig appels. Ze eet er eentje op. Hoeveel appels heeft Clara nu over?

Antwoord: (vul een getal in)