Dag doitfor,

De heteluchtballonnen die je soms in de lucht ziet hangen, draaien mee met de aarde. (Zo ongeveer, bij windstil weer.) Je ziet ze niet achterblijven bij de draaiing van de aarde. Als de aarde onder de ballon zou wegdraaien, zou je dat meteen zien. De omtrek van de aarde op 52 graden noorderbreedte is zo'n 25000 km. Met een rondje in 24 uur is de draaisnelheid van iemand op de grond een dikke 1000 km/u. Als de ballon daar niet aan mee zou doen, zou hij met 1000 km/u "achteruitvliegen" ten opzichte van de grond. Dat zou al snel opvallen.

De ballon had al een snelheid toen hij nog op de grond stond, namelijk de draaisnelheid van de aarde. Hij bewoog in een cirkelbaan, eenmaal rond in 24 uur, rond een punt op de aardas. Om hem in die cirkelbaan te houden, is een kracht nodig. Dat is de zwaartekracht van de aarde op de ballon. Die speelt de rol van middelpuntzoekende kracht. Dit geldt ook als de ballon in de lucht zweeft. Het is niet zo dat de zwaartekracht zorgt dat de ballon voortuitkomt in zijn cirkelbeweging. De ballon hád al snelheid, en die houdt hij. Wel houdt de aantrekkingskracht van de aarde de ballon in zijn cirkelbaan. Zonder die kracht zou hij in een rechte lijn van de aarde wegvliegen, de ruimte in. (We laten nu de wind buiten beschouwing. In werkelijkheid maakt die dat je in een ballon met honderden km/u rond de aarde kunt razen. Maar daar had je kennis het niet over.)

Groetjes aan je kennis, Jaap K

Dag doitfor en Jaap K,

nog even een kleine toevoeging: de voorwaartse draaisnelheid die de ballon bij vertrek vanaf de aarde meekrijgt, is op grotere hoogte niet genoeg om de draaiing van de aarde bij te houden, om de simpele reden dat de omtrek van een cirkel toeneemt met de afstand tot het aardoppervlak. Op aarde gooit de luchtstroming roet in het eten, en op de maan kun je weer niets met een ballon beginnen, maar als je op de maan een steen recht omhoog zou gooien, dan zou hij inderdaad achterblijven bij de draaiing van de maan, en op een iets andere plaats neerkomen. Overigens zijn zulke effecten heel erg klein.

Bert

• Als er een shuttle uit de ruimte landt dan had deze de draaisnelheid niet maar landt wel in de oceaan alsof er niets aan de hand is?

Dag Weetikveel,

Kwestie van luchtweerstand gebruiken. Die lucht heeft namelijk (gemiddeld) ook de draaisnelheid van de aarde. Anders zou er boven Nederland permanent een oostenwind van 1000 km/h staan. 

Van 7000 m/s naar de gewenste landingssnelheid.
De onderkant van de shuttle is dan ook geheel bekleed met een zg hitteschild.



enneh, shuttles landen gewoon op een heel groot vliegveld

Groet, Jan