1. er is een dampkring waarin licht verstrooid wordt.
Als de zon ondergegaan is, dan nog blijf je tijdelijk licht zien door die verstrooiing in de dampkring.
Vergelijk het met een zaklantaarn die rechtuitschijnt. Dat licht zie je niet. Pas als er verstrooiingsdeeltjes zijn (rookwolkdeeltjes, stof) dan weerkaatst het licht op die deeltjes en enkele zullen terugkaatsen in de richting van je oog. Daarmee is de rechtuitgaande bundel wel zwakker geworden.

Naast die verstrooiing zie je kort nadat de zon echt onder is gegaan, de zon nog kort boven de horizon. Dat komt doordat de dampkring het licht ook afbuigt. De ogen interpreteren dit licht als van "rechtuit" te komen en denken de zon te zien op een plek waar die niet is. Dit is echter maar van korte duur want de afbuiging is beperkt. Doordat de gebogen lichtstralen een langere afstand door de dampkring afleggen worden de meeste (energierijkere) kleuren al onderweg geabsorbeerd en verstrooid en blijven alleen rood-achtige kleuren over. Zonopgang en -ondergang zijn daarom beide roodachtig.





2 licht van de zon komt bij benadering (maar niet helemaal) evenwijdig op aarde aan. De aarde is een bol en sommige lichtstralen schampen deze bol. Vergelijk het met een tennisbal die je met een lantaarn verlicht: niet alle plekken worden gelijkelijk belicht omdat het licht van 1 kant komt en niet overal loodrecht op de bal schijnt.

In https://www.natuurkunde.nl/vraagbaak/53425 is een soortgelijke vraag al eens gesteld.

Bedankt , punt 1 begrijp ik, punt 2 nog niet . Kunt u ms een illustratie toevoegen die verduidelijkt dat ik slechts een deel van de horizon ( het deel van de horizon waar de zon ogenschijnlijk staat ) verlicht zie terwijl de stralen parallel aankomen ? 

^Wikibooks

Je tekent het zelf al: op de licht/donker grens (terminator genoemd - op de tekening in de buurt van Indonesie) komt het zonlicht bijna rakelings langs de dampkring terwijl die frontaal naar beneden komt in de middag (op jouw tekening is dat ergens in centraal Afrika).

Als je bij de terminator staat zie je de lichtstralen vanaf de bron van de zon komen (zoals je dat ook overdag ziet). Niet vanuit alle plekken op de horizon rondom.
De bovenstaande tekening is natuurlijk niet op schaal. Dat is de onderstaande ook niet, maar die toont wel aan hoe een ver verwijderd object als de zon voor elk van de drie waarnemers zijn lichtstralen als evenwijdig doet ervaren - ook al is voor elk die evenwijdige bundel anders gericht.

omdat het zonlicht nagenoeg evenwijdig op je af komt. Van recht voor je (d.w.z. kijkend naar de plaats van zonsondergang) komt die bundel dus recht op je af, en zie je alle licht minus dat wat er onderweg verstrooid werd. 

in een meer zijdelingse richting kijkend zie je alleen het licht dat uit die langs jou (niet naar jou) schijnende bundel verstrooid wordt. En dat is heel wat minder.



Groet, Jan