Reacties
Nee. De zon is de hele dag te zien omdat de noordpool een beetje "knikt" naar de zon. Hij staat met draaias scheef op zijn omloopsbaan en soms is de noordpool van de as naar de zon gericht en soms de zuidpool (dan is het daar zomer).
De maan draait rondjes om de aarde in een vlak dat een hoek van ongeveer 5º met de aardbaan (ecliptica) maakt. De omloopstijd is bijna een maand en hij zal dus in dat half jaar zomer zo'n 6x rondom draaien. Daarbij gaat hij dagelijks (door de aardrotatie) op en onder en is dus niet permanent te zien. De dagelijkse aardrotatie staat los van de jaarlijkse rotatie van de aarde om de zon en de hoek waaronder de aardas op dat vlak staat.
De maan draait rondjes om de aarde in een vlak dat een hoek van ongeveer 5º met de aardbaan (ecliptica) maakt. De omloopstijd is bijna een maand en hij zal dus in dat half jaar zomer zo'n 6x rondom draaien. Daarbij gaat hij dagelijks (door de aardrotatie) op en onder en is dus niet permanent te zien. De dagelijkse aardrotatie staat los van de jaarlijkse rotatie van de aarde om de zon en de hoek waaronder de aardas op dat vlak staat.
Bekijk dan (de verre van op schaal) gemaakte schets. In werkelijkheid zijn de afstanden tussen aarde, maan en zon vele malen groter als het op schaal zou zijn.
Maar het maakt de verklaring niet anders.
De maanbaan ligt niet precies in het vlak van de aardbaan. Zo "kijkt" de maan een beetje over de aarde heen of er onderdoor. Daarom kunnen we de volle maan zien als hij beschenen wordt want de aarde zit meestal niet in de weg (als dat wel zo is hebben we een maansverduistering). Daarom zien we de nieuwe maan nooit omdat die geen licht onze kant uitstraalt. Hij is alleen te zien als hij precies tussen aarde en zon in staat (een zonsverduistering).
Bekijk de bovenste tekening. Daarop de horizon getekend voor iemand die op de noordpool staat. De maanbaan ligt voor volle maan volledig onder de horizon: die zie je dus niet als de zon de hele dag/nacht zichtbaar is. De nieuwe maan (en sikkeltjes van bijna nieuwe maan) kunnen wel worden gezien, maar zo dicht bij de zon worden ze sterk overstraald. De horizon verandert niet door de aardrotatie. De zon staat hoger of lager boven de horizon maar is er altijd.
Als je dit verhaal vertaalt naar de zuidpool (de hele dag nacht) dan zie je dat de horizon daar de maan steeds boven de horizon houdt en in alle fasen zichtbaar is en net als de zon op de noordpool, niet onder gaat. Maar door de draaiing rond de aarde zie je wel alle fasen van de maan.
De onderste tekening heeft dezelfde situatie voor de evenaar getoond. Nu verandert de horizon door de rotatie: het wordt dag en nacht. Overdag "zie" je de donkere nieuwe maan boven de hemel in de buurt van de zon. Een volle maan is niet zichtbaar omdat hij onder de horizon staat.
Een half etmaal later is de horizon naar de nachtzijde van de aarde verplaatst. De volle maan is boven de horizon, de nieuwe maan (en zon) onder de horizon. Bij volle maan zal de zon onder de horizon zakken, als de maan opkomt. Aan de evenaar zakt de zon het diepst onder de horizon, stijgt de volle maan het hoogst aan de hemel.
Doordat Nederland een "scheve horizon" heeft t.o.v. de draaiende aardbol zal de situatie zich tussen die van pool en evenaar voordoen. Nieuwe maan staat boven de horizon overdag maar naast de zon en is "zwart zichtbaar" (dus niet). De volle maan staat aan de nachthemel, als de zon onder de horizon staat.
Door de aarddraaiing is er een moment waarop de zon net onder gaat en de maan net opkomt. De zon zakt niet zo heel diep onder de horizon en de volle maan stijgt niet heel hoog aan de horizon.
Bedenk trouwens wel dat die foto's die de stand van de zon gedurende een dag langs de hemel vastleggen steeds een zelfde "volle" zon tonen. Een zelfde foto over de loop van een dag genomen van de maan boven de horizon (in de poolnacht) zal een soortgelijk plaatje als van de zon geven maar met vrijwel dezelfde maansikkel op diverse posities. De sikkel verandert heel langzaam van vorm: in ca. 28 dagen verandert die bij wassende via volle naar afnemende maan. Buiten volle maan kruipt de zichtbare schijf steeds meer richting zon en dus lager aan de horizon of zelfs onder de horizon (terwijl de zon er steeds onder blijft). Poolnachten kunnen dus zowel maan- als zonloos zijn.
Maar het maakt de verklaring niet anders.
De maanbaan ligt niet precies in het vlak van de aardbaan. Zo "kijkt" de maan een beetje over de aarde heen of er onderdoor. Daarom kunnen we de volle maan zien als hij beschenen wordt want de aarde zit meestal niet in de weg (als dat wel zo is hebben we een maansverduistering). Daarom zien we de nieuwe maan nooit omdat die geen licht onze kant uitstraalt. Hij is alleen te zien als hij precies tussen aarde en zon in staat (een zonsverduistering).
Bekijk de bovenste tekening. Daarop de horizon getekend voor iemand die op de noordpool staat. De maanbaan ligt voor volle maan volledig onder de horizon: die zie je dus niet als de zon de hele dag/nacht zichtbaar is. De nieuwe maan (en sikkeltjes van bijna nieuwe maan) kunnen wel worden gezien, maar zo dicht bij de zon worden ze sterk overstraald. De horizon verandert niet door de aardrotatie. De zon staat hoger of lager boven de horizon maar is er altijd.
Als je dit verhaal vertaalt naar de zuidpool (de hele dag nacht) dan zie je dat de horizon daar de maan steeds boven de horizon houdt en in alle fasen zichtbaar is en net als de zon op de noordpool, niet onder gaat. Maar door de draaiing rond de aarde zie je wel alle fasen van de maan.
De onderste tekening heeft dezelfde situatie voor de evenaar getoond. Nu verandert de horizon door de rotatie: het wordt dag en nacht. Overdag "zie" je de donkere nieuwe maan boven de hemel in de buurt van de zon. Een volle maan is niet zichtbaar omdat hij onder de horizon staat.
Een half etmaal later is de horizon naar de nachtzijde van de aarde verplaatst. De volle maan is boven de horizon, de nieuwe maan (en zon) onder de horizon. Bij volle maan zal de zon onder de horizon zakken, als de maan opkomt. Aan de evenaar zakt de zon het diepst onder de horizon, stijgt de volle maan het hoogst aan de hemel.
Doordat Nederland een "scheve horizon" heeft t.o.v. de draaiende aardbol zal de situatie zich tussen die van pool en evenaar voordoen. Nieuwe maan staat boven de horizon overdag maar naast de zon en is "zwart zichtbaar" (dus niet). De volle maan staat aan de nachthemel, als de zon onder de horizon staat.
Door de aarddraaiing is er een moment waarop de zon net onder gaat en de maan net opkomt. De zon zakt niet zo heel diep onder de horizon en de volle maan stijgt niet heel hoog aan de horizon.
Bedenk trouwens wel dat die foto's die de stand van de zon gedurende een dag langs de hemel vastleggen steeds een zelfde "volle" zon tonen. Een zelfde foto over de loop van een dag genomen van de maan boven de horizon (in de poolnacht) zal een soortgelijk plaatje als van de zon geven maar met vrijwel dezelfde maansikkel op diverse posities. De sikkel verandert heel langzaam van vorm: in ca. 28 dagen verandert die bij wassende via volle naar afnemende maan. Buiten volle maan kruipt de zichtbare schijf steeds meer richting zon en dus lager aan de horizon of zelfs onder de horizon (terwijl de zon er steeds onder blijft). Poolnachten kunnen dus zowel maan- als zonloos zijn.
