VWO eindexamen 2017 kernreacties
Merel stelde deze vraag op 13 augustus 2017 om 19:54. Hoi, bij
https://www.natuurkunde.nl/opdrachten/3238/inwendige-bestraling-vwo-examen-2017-1-opg-5 vraag a vroeg ik me af hoe je ineens aan die gammastraal komt.
Ik vond het nog een beetje vaag want ik snap niet hoe je aan die gegevens komt na de pijl. Want Xe 125 bestaat niet dus ik vroeg me af hoe je zulke opdrachten verder in de toekomst moet maken.
Reacties
Het mechanisme is hetzelfde als bij een elektron dat van een aangeslagen hogere toestand terugvalt naar de grondtoestand. Alleen zijn de energieen daarbij veel lager - vaak in het zichtbare gebied - terwijl bij kernen de energie-uitstraling veel hoger is en in het gamma-gebied zit.
Ik weet niet of elke kernreactie altijd een aangeslagen kern geeft. Als dat niet zo is, dan komt er ook geen gamma-straal vrij. BINAS geeft aan voor een aantal isotopen of hier naast een geladen deeltje ook een gamma-straal vrijkomt. Daarmee raakt de kern zijn overtollige energie (maar geen lading of atoommassa) kwijt.
Als in de opgave wordt aangegeven dat er o.m. een gamma-straal vrijkomt, dan doe je er goed aan dit te vermelden. In alle andere gevallen hoeft het niet per se (de examen-normen hiervoor zeggen meestal "het niet noemen van gamma-straling wordt de kandidaat niet aangerekend") maar als je het weet (en BINAS zegt dit ook) dan zou ik het er wel bij zetten.
Xe-125 kun je als tussenproduct zien als Xe-124 een neutron invangt. Deze kern is echter instabiel en vervalt "meteen" in I-125 onder uitzending van een positron (die neemt +1e lading mee zodat de kern met Z-1 waarde achterblijft: jodium).
De zin "Xe ...want die stralen nodig..." suggereert dat we gammastralen nodig hebben en daarom Xe (moet trouwens I zijn) deze produceert. De werkelijkheid is natuurlijk andersom.
Voor de productie van I-125 beschiet men Xe-124 met neutronen. De isotoop die daarbij ontstaat, vervalt tot I-125
en daar moet je de reactievergelijking (die een positron moet bevatten) opstellen.