VWO eindexamen 2017 kernreacties

Merel stelde deze vraag op 13 augustus 2017 om 19:54.

 Hoi, bij
https://www.natuurkunde.nl/opdrachten/3238/inwendige-bestraling-vwo-examen-2017-1-opg-5 vraag a vroeg ik me af hoe je ineens aan die gammastraal komt.
Ik vond het nog een beetje vaag want ik snap niet hoe je aan die gegevens komt na de pijl. Want Xe 125 bestaat niet dus ik vroeg me af hoe je zulke opdrachten verder in de toekomst moet maken.

Reacties

Theo de Klerk op 13 augustus 2017 om 20:39
Bij vrijwel alle kernreacties vervalt een kern in een andere kern door uitstraling van een geladen deeltje (beta of alfa). Het eindproduct is een kern die vaak in aangeslagen toestand is en terugvalt naar de grondtoestand door uitzending van een gamma-deeltje. Daarbij verandert de kern niet qua lading of atoommassa, maar raakt wel energie kwijt.

Het mechanisme is hetzelfde als bij een elektron dat van een aangeslagen hogere toestand terugvalt naar de grondtoestand. Alleen zijn de energieen daarbij veel lager - vaak in het zichtbare gebied - terwijl bij kernen de energie-uitstraling veel hoger is en in het gamma-gebied zit.
Merel op 13 augustus 2017 om 20:47
Dus zoals ik het goed begrijp moet ik gewoon altijd een gammastraal erbij zetten als ik de kernreacties niet in de binas kan vinden? En hoe raakt hij dan zijn energie kwijt? moet ik dat dan ook aangeven
Theo de Klerk op 13 augustus 2017 om 21:00

Ik weet niet of elke kernreactie altijd een aangeslagen kern geeft. Als dat niet zo is, dan komt er ook geen gamma-straal vrij. BINAS geeft aan voor een aantal isotopen of hier naast een geladen deeltje ook een gamma-straal vrijkomt. Daarmee raakt de kern zijn overtollige energie (maar geen lading of atoommassa) kwijt.
Als in de opgave wordt aangegeven dat er o.m. een gamma-straal vrijkomt, dan doe je er goed aan dit te vermelden. In alle andere gevallen hoeft het niet per se (de examen-normen hiervoor zeggen meestal "het niet noemen van gamma-straling wordt de kandidaat niet aangerekend") maar als je het weet (en BINAS zegt dit ook) dan zou ik het er wel bij zetten.

Xe-125 kun je als tussenproduct zien als Xe-124 een neutron invangt. Deze kern is echter instabiel en vervalt "meteen" in I-125 onder uitzending van een positron (die neemt +1e lading mee zodat de kern met Z-1 waarde achterblijft: jodium).

Merel op 14 augustus 2017 om 09:53
Dus zoals ik het goed begrijp moet je  bij dat opdracht gewoon van uit gaan dat 125-I een positron uitzendt omdat het atoomnummer verandert? En ook dat Xe gamma stralen uitzendt want die stralen heb je nodig tijdens het bestrijden van een tumor?
Theo op 14 augustus 2017 om 10:03
Xe-125 zendt een positron uit zoals de tekst zegt. En resultaat I-125 wordt gebruikt omdat het gammastraling uitzendt EN een kortlevend isotoop is.
De zin "Xe ...want die stralen nodig..." suggereert dat we gammastralen nodig hebben en daarom Xe (moet trouwens I zijn) deze produceert. De werkelijkheid is natuurlijk andersom.
Merel op 14 augustus 2017 om 10:16
Ik zie nergens in de tekst dat er wordt gezeg dat Xe-125 een positron wordt uitgezonden. Of kijk ik verkeerd?
Theo de Klerk op 14 augustus 2017 om 10:55
Beter lezen. Er staat:
Voor de productie van I-125 beschiet men Xe-124 met neutronen. De isotoop die daarbij ontstaat, vervalt tot I-125
en daar moet je de reactievergelijking (die een positron moet bevatten) opstellen.
Merel op 14 augustus 2017 om 22:22
 Ahh oke! Dankuwel meneer de Klerk :)

Plaats een reactie

+ Bijlage

Bevestig dat je geen robot bent door de volgende vraag te beantwoorden.

Ariane heeft zevenentwintig appels. Ze eet er eentje op. Hoeveel appels heeft Ariane nu over?

Antwoord: (vul een getal in)