tijd is een scalar in de zin dat het geen 3-dimensionale richting heeft. Het heeft, vanwege onze wens tot causaliteit, wel de beperking alleen toe te kunnen nemen (verleden -> heden -> toekomst).
De lichtsnelheid heeft dan een wereldlijn die onder 45 graden van de w (=ct) en x-as staat. We kunnen wel eenheidsvectoren definieren, zoals i,j,k die precies lengte-eenheid 1 hebben langs de x,y en z-as. Zo kun je ook nog een m eenheidsvector (l is zo verwarrend: een i, een L, wat?) definieren langs de w-as. Dan heeft snelheid x tijd (ct) wel een vector-eigenschap (richting langs w-as).

"tijd gaat langzamer" is een voor velen verwarrend verhaal waarbij gekeken wordt in verschillende stelsels die met verschillende snelheden t.o.v. elkaar bewegen. De "eigen tijd" (in een stelsel waar de klok op 1 positie blijft staan) wordt door iemand in zo'n stelsel zo gemeten.
Een persoon die in een ander stelsel zit, ziet die klok bewegen want het stelsel waarin het "staat" beweegt. Voor die persoon lijkt de bewegende klok langzamer de tijd aan te geven.
Beide waarnemers zijn het over alles oneens, behalve de lichtsnelheid.
De een ziet de klok bij de ander langzamer lopen, maar de ander ziet bij de een de afstanden korter.  Die kortere afstand samen met de minder verlopen tijd (langzame klok) geeft wel een goed antwoord voor snelheid = afstand/tijd tov stelsels. Beide waarnemers meten hetzelfde want de posities zijn uitwisselbaar: ook de ander meet (bij de een) een langzame klok en een kortere afstand.

Tijd heeft geen wisselende snelheid: ieder die zijn eigen klok waarneemt ziet deze met vaste tred wijzigen (24 uur/dag). Het is andermans klok die niet "deugt", maar beide partijen verschillen daarover van mening (relatief).
De SRT stelt dat tijd (of ct) net zomin absoluut is als de 3 ruimte dimensies.
Bij Newton was dat wel zo. Je kon op een trein zitten en de (x,y,z) coordinaten van een voorwerp buiten de trein wijzigen steeds met de tijd vanwege de treinsnelheid en de ermee veranderende stelsel-oorsprong (0,0,0). Einstein beweert dat, als de lichtsnelheid voor iedereen gelijk moet zijn, ongeacht stelsel, de tijd niet langer absoluut kan zijn maar net zo varieert als de (x,y,z) coordinaten. Er gelden dan ook de Lorentz transformaties ipv de Galilei transformaties (absolute tijd).

Tijd heeft geen snelheid, maar tijdsmetingen van een gebeurtenis zoals een knal (op posities (x₁,y₁,z₁, ct₁) in het ene stelsel  en (x₂,y₂,z₂,ct₂) in een ander stelsel dat met snelheid v beweegt, zijn in elkaar om te rekenen via de Lorentz transformaties, waarbij v een van de constanten in de transformatie is.

OK, vooralsnog bedankt voor je supersnelle reactie; of deze bevredigt moet ik nog even bekijken. Ik kom erop terug. P.S. super jouw reactie in de Volkskrant over de berichtgeving omtrent Epke Zonderland; ik neem tenminste aan dat jij dezelfde Theo de Klerk bent :-)

Ja die ben ik. Waar overigens weer mensen op reageerden die vonden dat centrifugaal niet bestond (klopt op zich - maar Epke zit in een versnellend stelsel waar de centripetale kracht door de traagheid van Epke zich als centrifugaal uit).

Hoi Theo, ik zou nog terugkomen op je antwoord op mijn stelling over  'de snelheid van tijd'. Het technische gedeelte was mij geheel en al bekend, en ik ben blij dat je ook zegt dat tijd inderdaad geen snelheid heeft (en dus niet 'lamgzamer' of 'sneller' kan gaan).
Wat mij wél prikkelde is je begin:
"Tijd heeft, vanwege onze wens tot causaliteit, wel de beperking alleen toe te kunnen nemen (verleden -> heden -> toekomst)."
Toe te kunnen nemen als functie van wat? Van de tijd? Maar dan is dit toch een triviale uitspraak, elke grootheid neemt toe als functie van zichzelf, dat is gewoon een lijn y=x. Zoals ik het zie, is dit dezelfde denkfout als die met 'de snelheid van tijd': als je tijd gaat afmeten aan tijd krijg je óf hele rare (foutieve) conclusies óf hele triviale.

Je kunt met tijd, net als met verplaatsing, alle kanten op. Je kunt met -10 s ook terug in de tijd. Alleen... gebeurtenissen op t=0 kunnen geen invloed uitoefenen op gebeurtenissen op t=-10s. Daarin is de invloed wel richtingsbeperkt, nl. voorwaarts in de tijd. En niet sneller dan het licht (postulaat), dus moet binnen de lichtkegel van Minkovski blijven.
Dus vanaf het heden kan tijd alleen toenemen (herinneringen kunnen achteruit) , met vast tempo voor elk stelsel (en tussen stelsels is men het niet eens) als een gebeurtenis "nu" iets in de toekomst wil beïnvloeden.

"Dus vanaf het heden kan tijd alleen toenemen". Dat is een herhaling van je stelling; ik blijf beweren dat je impliciet bedoelt: "Dus vanaf het heden kan tijd alleen toenemen als functie van de tijd" en daarmee een triviale uitspraak doet. Je zegt in feite: 'Als je later een tijdmeting doet, dan zal het later zijn.' Dûh. Net zoals: wanneer je bij een hogere temperatuur de temperatuur meet, dan zal die hoger zijn. Triviaal dus.

Overigens is causaliteit natuurlijk wel een belangrijk fysisch principe; het zegt (zoals jij hierboven ook ongeveer zegt), dat een gebeurtenis alleen maar oorzaak kan zijn van een andere gebeurtenis, als die andere gebeurtenis op een later tijdstip plaatsvindt dan de oorzakelijke. Maar dat geeft geen speciale eigenschappen aan de grootheid 'tijd'; wel zal de variabele 'tijd' niet kunnen ontbreken in fysische wetten die causaliteit beschrijven, of fysische wetten die door causaliteit worden beheerst (en dat zijn er veel).

er is geen functie van de tijd - het is gewoon de richting van de tijd. Als je als functie f(t)=t wil zetten, is dat mij best - het verandert niks aan de causaliteit. Tijd gaat vooruit. Simpel. Afspraak. Niet mee eens? Pech gehad. Verzin iets beters.

Overigens is gelijktijdigheid of "toekomst" bepaald door het stelsel waarin je meet want de t=tijdstip lijn is voor elk stelsel anders. Wat voor mij gelijktijdig is kan voor een bewegend stelsel deels in de toekomst of verleden liggen.

"het is gewoon de richting van de tijd." "Tijd gaat vooruit. Simpel. Afspraak. Niet mee eens? Pech gehad. Verzin iets beters."

Dat heb ik toch gedaan? Mijn stelling is, dat tijd een gewone scalaire grootheid is zoals temperatuur of energie. Geen richting, alleen een waarde. Maar ik vrees dat dit een herhaling van zetten wordt.

Nergens wordt ook beweerd dat tijd een vector is. Het kan alleen in grootte toenemen. Zoals een zak suiker een scalaire massa heeft en die (bij een gaatje) langzaam leegloopt. Massa neemt af. Heeft geen richting, behalve dat de getalwaarden kleiner worden. (en andersom gebeurt niet: een zak vult zichzelf niet. De "richting" van de tijd (of de 2e hoofdwet vd thermodynamica) verbiedt dit. Niet omdat het "wet" is, maar omdat het tot heden nooit anders gezien is.

Houd duidelijk het verschil in de gaten tussen de richting van een vector (grootte + richting, beide kunnen veranderen) en de grootte van een scalar (die kan ook veranderen al is er geen richting).

Zoals ik al zei: een herhaling van zetten. Ik bied remise aan.