gravitatie-energie / welke hoogte nemen?

jaan stelde deze vraag op 19 februari 2011 om 21:57.

Een bal (0,1 kg) is via een elastisch touw (k=10N/m) aan het plafond vastgemaakt . In rust is de lengte van het systeem touw-bal gelijk aan 1m. Als men de bal tot tegen het plafond brengt en dan laat vallen, wat is dan de afstand van het plafond tot het laagst bereikte punt?

Het leek me een eenvoudig vraagje, op te lossen via behoud van energie:

Boven: enkel gravitatie-energie (mgh); onder enkel veer-energie (kx²/2). Gelijkstellen en uitwerken geeft me voor x= 0,44m, plus de 1m tot het plafond geeft 1,44m. Voor h nam ik 1m omdat ik veronderstelde dat je voor de gravitatie-energie de hoogte moest nemen tov het evenwicht (als de bal in rust is aan het touw). Het juiste antwoord is volgens de antwoordsleutel echter 1,55m. Dat kom ik met dezelfde redenering uit als ik  h=(1m+x) neem. 

Welke hoogte moet je nemen bij mgh ? Is er een standaardregel hiervoor?

Als ik even verder mijn redenering volg: boven: enkel gravitatie-energie. die wordt volledig omgezet in bewegings-energie (max. thv het evenwichtspunt), deze wordt dan volledig omgezet in veer-energie in het laagste punt.

Fout?

Dank voor de feedback.

Reacties

Jan op 19 februari 2011 om 22:23

Dag Jaan,

Hoogte-energie, potentiële energie,  is een relatief begrip. Heel vaak wordt dat vergeten omdat we niet zelden de hoogte van iets t.o.v. de grond meten, waarbij we dan de hoogte van de grond op 0 stellen.

Je werkt hier met energiebalansen, dan gaat het erom dat de ene vorm van energie ten dele of geheel verandert in de andere.

Wet van behoud van energie: Het komt er op neer dat de som van alle veranderingen van de diverse vormen van energie 0 is. 

ΔEkin + ΔEhoogte + ΔEveer + ΔE..etc.... = 0

Je gaat dus beter uit van:

ΔEhoogte = m·g·Δh

Het gaat dus niet zozeer om de hoogte, het gaat om de VERANDERING VAN hoogte, dat geeft je de (hoogte)energie die vrijkomt. En inderdaad, als jij "x" de lengte noemt dat je touw nog zal uitrekken voorbij de evenwichtspositie van 1 m, dan wordt vanaf het plafond gerekend de Δh gelijk aan 1+x m.

Duidelijk zo?

Groet, Jan

Jan op 19 februari 2011 om 22:42

Ik heb hem voor de grap trouwens even op een iets andere manier uitgewerkt, en vind overigens ook 1,44 m als maximaal hoogteverschil met het plafond.

redenering, in rust is de veer reeds 10 cm uitgerekt (ik neem g= 10 m/s² voor het gemak)

alles wat ik "dieper" ga dan 0,9 m telt dus als uitrekking van de veer.

h is de afstand vanaf het plafond, uitrekking wordt dan (h-0,9)

m·g·h = ½·10·(h-0,9)²

kwadratische vergelijking geeft twee oplossingen voor h, 1,44 m als enige reële.

jaan op 19 februari 2011 om 23:29

Dank voor de reactie, maar ik blijf met vragen zitten.

Als de bal stil hangt aan het elestisch touw is hij in evenwicht. Als je de bal dan naar beneden trekt om hem op en neer te laten bewegen, dacht ik dat er dan enkel veer-energie in kinetische energie werd omgezet en omgekeerd. De zwaarte-energie komt er dan niet aan te pas.

Als dat klopt, begrijp ik niet waarom er in deze toepassing wel zwaarte-energie is als de bal voorbij het evenwichtspunt komt.

Als ik het totaal hoogteverschil h = 1m+de uitrekking voorbij het evenwichtspunt neem, bekom ik de juiste (?) oplossing van 1,55m nl.

mg(1+x)=kx²/2 => x=0,55m => afstand tot plafond=1,55m

Als ik het totaal hoogteverschil h = 1m neem, bekom ik 1,44m nl.

mg1=kx²/2 => x=0,44m => afstand tot plafond=1,44m

Als je het op de andere manier uitwerkt, bekom je 1,55m als je mgh=10*(h-1)²/2

en 1,44m als je  mgh=10*(h-0,9)²/2 neemt.  Welke oplossing is juist???

Morgen breek ik nog even mijn hoofd hierover.

Jan op 20 februari 2011 om 00:41

jaan, 19 feb 2011

Als ik het totaal hoogteverschil h = 1m+de uitrekking voorbij het evenwichtspunt neem, bekom ik de juiste (?) oplossing van 1,55m nl.


niet de juiste oplossing. In die ene meter "in de evenwichtspositie" zit namelijk ook al 10 cm uitrekking. Het woord "evenwichtspositie" is overigens niet in de oefening vermeld, en dát maakt bovenstaande redenering vervolgens pertinent ongeldig, omdat je wel degelijk de volledige uitrekking in je vergelijking moet opnemen.

Vanaf 0-0,9 m vanaf het plafond wordt er slechts hoogte-energie omgezet in bewegingsenergie. Van 0,9 - 1 m wordt de extra hoogte-energie omgezet in veerenergie én bewegingsenergie. Voorbij de 1 m nemen zowel hoogte-energie als bewegingsenergie af ten gunste van de veerenergie.

Al met al is 1 m dus nogal een gecompliceerd vertrekpunt.

In rust is de lengte van het systeem touw-bal gelijk aan 1m

Kunnen we ons nog afvragen: wat wordt bedoeld met "in rust"?

In rust hangend aan het plafond (onbelaste lengte van het eleastiek = 0,9019 m): m·g·h=½·10·(h-0,9019). Met g = 9,81 m/s² geeft die overigens 1,43 m als correcte oplossing.

In rust liggend op tafel (onbelaste lengte van het elastiek = 1 m) gaat uit van een situatie waarbij de veer pas vanaf 1 m begint uit te rekken: m·g·h=½·10·(h-1)², en dat geeft de antwoordenboekjesoplossing van 1,55 m.

Moet het antwoordenboekjesantwoord per se goed zijn, dan vind ik de situatie in de vraag verkeerd voorgesteld.

Groet, Jan

jaan op 21 februari 2011 om 08:51

In rust werd wel degelijk bedoeld, "in rust hangend aan het plafond". 

We gaan er dus van uit dat de antwoordsleutel het fout heeft.

Zeer hartelijk dank voor de snelle en efficiënte hulp !!!

Plaats een reactie

+ Bijlage

Bevestig dat je geen robot bent door de volgende vraag te beantwoorden.

Clara heeft eenendertig appels. Ze eet er eentje op. Hoeveel appels heeft Clara nu over?

Antwoord: (vul een getal in)