In the early days of thermodynamics, the nature of heat was not well understood, and it took some years of experiments and learned discussion to establish exactly what 'heat' was.

 It appears that, for a very long time, heat was considered to be a material that existed in all bodies and materials, with a tendency to flow from areas that were hot to those that were cooler. Before the development of thermodynamics, the then current theory of caloric pictured heat as an elastic, almost weightless, liquid. In discussions of this theory, it is noticeable that the phrase 'the quantity of caloric' occurs frequently, as opposed to other quantities which tended to be referred to simply by their name eg 'the pressure'. This may have led to the adoption of Q for heat energy, particularly if H was then in use for some other quantity.

In de vroege dagen van de historie van onderzoek in de thermodynamica werd het verschijnsel "warmte" nog niet goed begrepen, en het heeft vrij lang geduurd voordat we dat wél goed begrepen.

Lange tijd werd gedacht dat warmte een stof was die in alle voorwerpen en materialen voorkwam, met de neiging om van warmere naar koudere omgevingen te stromen. De toen geaccepteerde  theorie heette "calorische theorie", en die beschreef warmte als een elastische, vrijwel gewichtloze vloeistof. In wetenschappelijke teksten uit die tijd lezen we vaak omschrijvingen als "the quantity of caloric" ("hoeveelheid van caloric(?)") , terwijl andere grootheden in de literatuur van die tijd wel een eigen naam hadden (zoals kracht en druk, dus niet "hoeveelheid van kracht", "hoeveelheid van druk").

Dit zou wel eens geleid kunnen hebben tot de aanname van de afkorting "Q" voor warmtestroom, vooral als de "H" van heat (warmte) in die tijd voor iets anders in gebruik geweest zou zijn.

NB: dit klinkt plausibel, is daarom nog niet met zekerheid het antwoord. Hier ligt dus een mooie job voor een wetenschapshistorisch onderzoek. Wanneer en door wie werd die Q voor het eerst gebruikt, en waarom?

Geen paniek trouwens, dit is niet de enige die we "kwijt" zijn. Waar bijvoorbeeld de benaming "mol" voor hoeveelheid deeltjes vandaan komt is bij mijn weten ook niet goed bekend, net zo min als de U en I voor spanning en stroomsterkte.

Hoop dat het helpt,

Groet, Jan