Diagrammen maken in Excel deel 1

Meetwaarden in een tabel zetten

Als voorbeeld nemen we een tabel, waarin het verband tussen volume V en massa m van een bepaald materiaal staat.

Werken in Excel:

• Open Excel en maak op het werkblad de tabel met in de eerste kolom A de waarden van de onafhankelijke grootheid (hier: volume V) en in de tweede kolom B de waarden van de afhankelijke grootheid (hier: massa m). Zie het resultaat hieronder.

Tabelwaarden in diagram zetten

Nu willen we deze metingen in een diagram zetten. Het belangrijkste is om de geschikte diagramvorm te vinden.

Werken in Excel:

• Selecteer de twee kolommen vanaf de titel van de kolom (dus inclusief) t/m de laatste ingevulde waarden (dus A1 t/m B6).
• Kies de Wizard Grafieken, Grafiektype: Spreiding en Subtype: Spreiding; vergelijkt waardeparen (het eerste subtype).
• Klik twee maal op "Volgende". Nu heb je een aantal tabbladen waarmee je de grafiek kunt opmaken.
• Tabblad "Titels": Hier kan je de titel van de tabel invoeren/veranderen (hier: "Verband tussen volume en massa"), de tekst bij de x-as (hier: V(cm³) )en de tekst bij de y-as (hier: m(g) ). Zie het resultaat direct in het plaatje hieronder.
• Tabblad "Rasterlijnen": Hier kan je regelen hoeveel lijnen je verticaal en horizontaal in je grafiek wil hebben (hier: Waardeas(X) zowel Primaire als Secundaire en Waardeas(Y) alleen Primaire rasterlijnen gekozen).
• Tabblad "Legenda": Hiermee is de plaats van de legenda, rechts van de grafiek te regelen. In het voorbeeld is gekozen voor het niet weergeven van de legenda (vinkje weggehaald).
• Na nogmaals op "Volgende" geklikt te hebben krijgt men de keuze om de grafiek als een nieuw blad of als object in het blad van de tabel weer te geven (hier gekozen voor object in blad1). Klik vervolgens op "Voltooien". Zie het resultaat hieronder.
• Met de opmaakbalk kan je nog van alles aanpassen in je grafiek. Tevens kan je ook de gehele grafiek nog van grootte veranderen.

Wat gebeurt er op mijn beeldscherm?

Terwijl deze handelingen werden uitgevoerd is er een filmpje gemaakt van het beeldscherm. De grafiek wordt stap voor stap aangemaakt, zoals hierboven beschreven is. Op de film kun je precies de beweging van de muis volgen. De popup verschijnt in een klein scherm, verander de grootte van dit scherm naar maximaal en volg stap voor stap het aanmaken van een grafiek.

Film
Bekijk de film Excel in uitvoering

Het aanmaken van suprscripts in een grafiek

Bij het aanmaken van een grafiek kun je voor de assen alleen platte tekst invoeren, hierbij is het niet mogelijk om opmaak toe te voegen. Wanneer een getal of letter eenmaal als platte tekst is ingevoerd, kun je deze in een andere fase bewerken. Selecteer het getal dat als exponent moet verschijnen en klik op de rechtermuisknop. Kies vervolgens voor 'format axis title' en vink de juiste keuzes aan. Op de film kun je precies de beweging van de muis volgen. De popup verschijnt in een klein scherm, verander de grootte van dit scherm naar maximaal en volg stap voor stap het aanmaken van superscripts in een grafiek.

Superscripts?
Bekijk de film Maken van superscripts

Recht evenredig verband: de beste rechte lijn laten tekenen

Aan het diagram te zien is het verband tussen V en m een recht evenredig verband ( y = c . x ) en levert daarom een rechte lijn door de oorsprong, waarvan de helling de waarde van de constante c heeft. In ons natuurkundevoorbeeld levert die helling de dichtheid ρ op ( m = ρ . V ). Het is nu zaak, de best passende rechte lijn te laten berekenen en tekenen.

Werken in Excel:

• Zorg dat het grafiekengebied geselecteerd is (eventueel klikken binnen het grafiekengebied). Dan staat er in de menubalk de extra optie "Grafiek". Kies hierin de optie "Trendlijn toevoegen…". (Ook te bereiken door een meetpunt in de grafiek te selecteren en dan met de rechter muisknop het snelmenu te openen).
• Tabblad "Type": kies de soort grafieklijn die volgens jou het best passend is (hier: "Lineair").
• Tabblad "Opties": Om de vergelijking van de lijn en de R²-waarde in de grafiek te tonen vink je de laatste twee keuzes aan. Aangezien we zeker weten, dat de lijn door de oorsprong moet gaan vinken we ook "Snijpunt met de y-as instellen op 0" aan.
• Klik nu op "OK". Je ziet dat de lijn in het diagram getekend is en dat er een functie (in dit geval y = 8,0686x ) staat en een R²-waarde ( hier R² = 0,9966 ). Deze R²-waarde zegt iets over de afwijking van de meetwaarden van de rechte lijn. Hoe dichter R² bij 1 ligt hoe beter de meetwaarden op de lijn passen.

Vervolmaken van je diagram en opnemen in een Worddocument

Helaas is de lijn niet volledig. Deze begint links bij de eerste meetwaarde maar moet vanuit de oorsprong beginnen. Om dit te bereiken moet je in de tabel nog een extra meetpunt 0 0 invoeren en deze ook in de grafiek laten opnemen.

Werken in Excel:

• Neem in je tabel in de cellen A7 en B7 de waarde 0 op.
• Selecteer het grafiekengebied. De tabel staat nu blauw omlijnd met een paar kleine vierkantjes, maar de laatste toevoeging zit buiten de omlijning. Zie figuur hierboven. Ga met de cursor op het vierkantje middenonder (onder en tussen A6 en B6) en sleep (linker muisknop ingedrukt) deze een rij lager, zodat A7 en B7 ook in de omlijning vallen. Bekijk het effect hiervan in de grafiek.

In principe is de grafiek nu af. Je kunt deze echter nog verder opmaken door diverse onderdelen te selecteren door er met de rechter muisknop op te klikken en zo het snelmenu op te roepen. Bijv. de trendlijn, de assen, het hele grafiekengebied, de rasterlijnen, de grafiektitel.
Eigenlijk kan je ieder onderdeel van de grafiek zo nog opmaken.

Werken in Excel:

• Selecteer het gebied van de formule en de R²-waarde en verander in de formule de y in m en x in V, zodat het een natuurkundige formule wordt.
• Open een Worddocument.
• Kopiëer de tabel (selecteer A1 t/m B7 en dan Ctrl+C, vervolgens in Word Ctrl+V) en de grafiek (selecteer grafiekengebied en dan Ctrl+C, vervolgens in Word Ctrl+V) uit je Excel-map en plak deze allebei in je Worddocument.

Het resultaat zie je hieronder:

Wil je weten hoe je meetwaarden moet verwerken als er geen rechtevenredig verband tussen de grootheden bestaat, ga dan hier verder.