Droogkokende erlenmeyer

Onderwerp: Gas en vloeistof, Thermische processen

Een kwalitatieve benadering van fase-overgangen

Bij het verwarmen en weer afkoelen van water komen enkele interessante verschijnselen aan het licht. In deze bijles worden stap voor stap de fases in het verwarmingsproces beschreven. Met behulp van korte filmfragmenten kan het hele proces geanalyseerd worden. Je opent een filmpje door aanklikken in het document. De nadruk in deze bijles ligt op het kwalitatieve proces.

Beschrijving van de proef

In een erlenmeyer zit een laag water. De erlenmeyer is door middel van een slang verbonden met een bekerglas, het bekerglas is gevuld met water. Met behulp van een brander wordt de erlenmeyer verwarmd. Na enige tijd begint het water in de erlenmeyer te koken. Na enkele minuten doorkoken wordt de brander uitgezet. Het water in de erlenmeyer koelt af.

Begin: de eerste bellen

Voor de duidelijkheid is aan het water een blauwe kleurstof toegevoegd, hierdoor is het proces beter te volgen. Al vrij snel nadat de brander is aangezet, verschijnen er in het bekerglas grote bellen. Verklaar het optreden van deze bellen, leg uit waarom ze omhoog gaan.

De eerste bellen
Bekijk de film De eerste bellen

Lekker doorkoken

Na enige tijd verschijnen er in het bekerglas kleinere bellen. Verklaar het optreden van deze bellen. Leg uit waarom ze omhoog gaan.

Lekker doorkoken
Bekijk de film Lekker doorkoken

Na uitzetten van de brander

Na het uitzetten van de brander loopt het water weer vanuit het bekerglas de slang in. Heel langzaam klimt het vloeistofpeil in de slang. Het lijkt of het bekerglas langzaam wordt leeggezogen door de erlenmeyer. Geef hievoor een verklaring.

Na uitzetten van de brander
Bekijk de film Na uitzetten van de brander

Finale

Na enige tijd afkoelen bereikt het water in de slang de erlenmeyer. Zodra dit gebeurt wordt de erlenmeyer met grote snelheid gevuld met water. Waarom gaat het nu veel sneller dan in het begin?

Finale
Bekijk de film Finale

Van kwalitatief naar kwantitatief

In deze bijles kijken we vooral naar het verschijnsel op zich. Wil je er ook nog wat aan rekenen, klik dan op de opgave 'verdampingswarmte' in de kantlijn.