Vulkanen

Onderwerp: Geofysica (vwo)

Wachten tot ie barst

In het nieuws lezen we vooral over de nadelige gevolgen van vulkanen. Vulkaanuitbarstingen kunnen immers enorme natuurlijke en economische schade aanrichten en veel menselijk leed veroorzaken.

Maar er zijn ook positieve kanten. Door de uitbarstingen ontstaat nieuw land. Hawaii en IJsland hebben er hun bestaan volledig aan te danken. Vulkanisch land is bovendien bijzonder vruchtbaar. Asregens zorgen bijvoorbeeld voor een regelmatig herstel van de vruchtbaarheid. Vulkanen zijn daarnaast een natuurlijke bron van warmte en van diverse soorten ertsen en bouwmaterialen. Tenslotte wordt de kennis over vulkanisme gebruikt bij onderzoek naar ingewikkelde geologische processen.

Vulkanologie bevat dan ook vele aspecten. Een groot aantal wetenschappers op dit terrein houdt zich bezig met het voorspellen van uitbarstingen en de risico's die daarbij optreden. Daarom wordt veel onderzoek gedaan naar de oorzaak van vulkanische activiteiten. Onderzoekers volgen daarbij nauwlettend de processen in de magmahaarden onder de vulkaan. En wel bij iedere actieve vulkaan apart, omdat elke vulkaan een eigen karakter heeft. En dat zijn er meer dan 1.300 over de hele wereld!

Vragen voor je werkstuk of spreekbeurt

  • Hoe ontstaat een vulkaan? Welke stoffen komen bij een vulkaanuitbarsting vrij? Zijn deze schadelijk?
  • Wat doet een vulkaan met het landschap? Waarom is vulkanisch land zo vruchtbaar?
  • Welke natuurkundige verschijnselen kunnen gebruikt worden om te voorspellen wanneer een vulkaan uitbarst?
  • Wat zijn magmahaarden?
  • Wanneer spreekt men van een actieve vulkaan? Waar in de wereld staan veel actieve vulkanen? Waarom juist daar?
  • Hoe kan het dat IJsland is opgebouwd uit vulkanisch materiaal?

Relevante literatuur

H.U. Schminke, Vulkanische activiteit, Natuur & Techniek, (1983), nummer 3, pagina 201 - 210.

A.J. Pannekoek, Algemene geologie, Groningen, 1976.

Handige links

Volcano World

Verwante opleidingen

Aardwetenschappen

Profielen en Schoolvakken/Thema's

  • Aardrijkskunde>
  • Algemene Natuurwetenschappen
  • Natuurkunde
  • Scheikunde