Middelpuntzoekende en -vliedendekracht

Onderwerp: Kracht en beweging
Begrippen: Middelpuntzoekende kracht

Is er verschil?

Is er verschil tussen middelpuntzoekende en middelpuntvliedende kracht?

Ja. Namelijk vanuit welk punt je het bekijkt.

Denk aan een schaatsster die in de bocht struikelt en ‘uit de bocht’ vliegt. Zij merkt ze naar buiten tegen de boarding vliegt. Zij zal zeggen dat de middelpuntvliedende kracht haar naar buiten drukte, een kracht dus die naar buiten gericht is. Een toeschouwer op de tribune ziet ook dat zij tegen de boarding vliegt maar zal zeggen dat ze door gebrek aan middelpuntzoekende kracht rechtdoor glijdt. Deze kracht is naar binnen gericht en houdt iemand in een cirkelbeweging. En als die wegvalt kan de schaatsster de bocht niet houden. Beiden hebben vanuit hun eigen waarneming gelijk.

Het is echter gebruikelijk om de cirkelbeweging te beschrijven vanuit het standpunt van de toeschouwer. Daarom gebruiken we altijd de middelpuntzoekende kracht. Dat is de kracht die nodig is om een voorwerp een cirkelbeweging te laten beschrijven. De middelpuntvliedende kracht noemen we dan een schijnkracht. Volgens de tweede wet van Newton is er namelijk een kracht nodig voor de verandering van de bewegingsrichting. Het is een theoretische kracht, dat wil zeggen dat in de praktijk echte natuurkrachten verantwoordelijk zijn voor de middelpuntzoekende kracht.

Als je een gewichtje aan een touw rondslingert is het de spankracht in het touw dat zorgt voor de middelpuntzoekende kracht. In het zonnestelsel zorgt de aantrekkende zwaartekracht ervoor dat planeten in een baan om de zon blijven. In een atoom is het de elektromagnetische kracht die elektronen rond de kern houdt. En zo zijn er meer voorbeelden van echte krachten die zorgen voor de middelpuntzoekend kracht zodat een voorwerp een cirkel kan beschrijven.