Diverse vragen atoom- en kernfysica

Alex stelde deze vraag op 08 april 2023 om 18:28.

Hoi,

Ik heb een aantal vragen over atoom- en kernfysica:

1. De sterke kernkracht houdt de quarks van een twee- of drietal bij elkaar. Is het dan zo dat ze ook quarks van andere paren aantrekken? (Aangezien protonen bij elkaar blijven). Hoe kan je dan nog goed onderscheid maken tussen groepjes?

2.  Wat is het bèta-verval van een proton, ontstaat daarbij een positron?

3. Waar dient de zwakke kernkracht voor?

4. Zijn deeltjes écht massaloos, of hebben ze gewoon heel weinig massa?

5. Waarom zorgt het Higgs-boson ervoor dat andere deeltjes gemakkelijk in het standaardmodel geplaatst kunnen worden? Zo was het verwoord in mijn boek.

6. Hoe kan er een nieuwe quark (vb. strange) ontstaan uit de botsing van alleen protonen? Of gaat dat niet zo?

Alvast bedankt voor het beantwoorden!!

Reacties

Theo de Klerk op 08 april 2023 om 19:28
1. De sterke kernkracht is het "overblijfsel" van de kracht tussen quarks en doet zich merken tussen de kerndeeltjes (die uit quarks bestaan). Quarks zitten in groepjes van 2 en 3 bijeen - onder allerlei regels (w.o. quantumchromodynamica e.d. die de "kleur" eigenschap van de quarks regelt)

2. Hierbij vervalt een proton van uud quarkcombinatie naar een udd quark combinatie. De omzetting van een u naar d quark resulteert in een positron om behoud van lading te garanderen. Dit verval gebeurt door de zwakke kernkracht (alleen daarbij kunnen quarks "veranderen" - radioactiviteit). Dit is trouwens geen "natuurlijk" verval: een vrij neutron vervalt in een proton (in ca 879 seconden=14 minuten), een vrij proton lijkt een vervaltijd te hebben langer dan de leeftijd van het heelal - en wordt dus als "stabiel" gezien.



3. Zwakke kernkracht speelt een rol bij de verandering van quarks in andere quarks zoals boven aangegeven. Dat is dus een andere kracht dan de "lijm" tussen quarks of kerndeeltjes.

4. We kunnen deeltjes niet op een weegschaal leggen. We meten hun energie en middels E=mc2 komt dit met een massa overeen (na correctie voor kinetische energie in botsingen)

5. Daarover kun je een boek volschrijven (en de details gaan me boven de pet). Maar het Higgs deeltje is verantwoordelijk voor de massa die andere deeltjes hebben. Dat hadden ze al volgens eerdere metingen, maar het was lang niet duidelijk hoe dat hadden gekregen - daarvoor was een ander deeltje (veld) nodig. Dat bleek Higgs te zijn in theorie - het werd allang voorspeld maar is  uiteindelijk ook in experimenten gevonden.

6 Nieuwe quarks ontstaan uit energie die in een proces vrijkomt. Die energie ontstaat als andere quarks zich in energie omzetten. Een proton is dan ook een botsing van quarks die verdwijnen, energie opleveren waaruit weer andere quarks ontstaan - onder behoud van allerlei quantum wetten (quantumgetallen, lading, energie, impuls e.a.).  "Strange" is een niet behouden eigenschap in een zwakke kernkracht verval. De meest voorkomende natuurlijke vervallen zijn onderstaand aangegeven. De wat minder vaak voorkomende vervallen zijn gestippeld.

Alex op 08 april 2023 om 20:34
Bij vraag 4, een foton heeft dus eigenlijk wel massa? En zo niet, hoe kan deze dan Ek hebben?
Vraag 6: Zou het dan ook kunnen om een nieuw lepton te maken?

Verder super bedankt!
Theo de Klerk op 08 april 2023 om 21:08
Een foton heeft geen massa maar energie. Da's gek als E = mc2 voor alle energie massa suggereert. Maar dat geldt alleen voor deeltjes onder de lichtsnelheid c. En licht gaat met.... lichtsnelheid en heeft dus wel energie (E = hf voor de foton lichtdeeltjes) maar geen rustmassa.

Een quark kan niet in een lepton veranderen maar in een andere quark veranderen waarbij wel een of meer leptonen ontstaan. Uit de p -> n omzetting die je al aangaf wordt een W+ deeltje gemaakt dat weer in een positron en neutrino uiteenvalt.
Alex op 08 april 2023 om 21:17
Ok top, bedankt!

Plaats een reactie

+ Bijlage

Bevestig dat je geen robot bent door de volgende vraag te beantwoorden.

Ariane heeft twee appels. Ze eet er eentje op. Hoeveel appels heeft Ariane nu over?

Antwoord: (vul een getal in)