Mondharmonica (VWO1, 2009-1, opg 1)

Onderwerp: Geluid, Trilling en golf

Examenopgave VWO, natuurkunde 1 , 2009 tijdvak 1, opgave 1: Mondharmonica

Van een mondharmonica is de beschermkap weggehaald. Zie figuur 1.

figuur 1: Mondharmonica zonder beschermkap.

Deze mondharmonica heeft tien gaatjes. Onder elk gaatje zit een metalen lipje. Als een speler lucht door een gaatje blaast, ontstaat in het lipje onder dat gaatje een staande golf. Het lipje trilt dan in de grondtoon. De lipjes onder de gaatjes A en B zijn even dik en even breed.

Met behulp van een microfoon en een computer zijn twee opnames gemaakt van het geluid, een bij het blazen in gat A en een bij het blazen in gat B. In figuur 2 en 3 zie je het resultaat van de opnames. Elke opname duurde 20 ms.

figuur 2.
figuur 3.

Van deze opgave bestaan twee versies, een natuurkunde 1 versie en een natuurkunde 12 versie. De versie die je nu voor je hebt is de natuurkunde 1 versie. In grote lijnen komen de twee versies met elkaar overeen maar volledig identiek zijn ze niet.

Opgaven

a) Leg uit welke van deze figuren correspondeert met gat A.
b) Bepaal welke toon in figuur 2 weergegeven is. Gebruik tabel 15C van Binas. Geef je antwoord met een letter en een cijfer zoals dat voorkomt in tabel 15C.

Een lipje is een dun koperen stripje dat aan één kant is vastgemaakt. Het andere uiteinde kan vrij trillen. Een zijaanzicht van een lipje zie je in figuur 4.

figuur 4.

Als het lipje van figuur 4 in de grondtoon figuur 4 trilt, ontstaat een toon van 392 Hz.

c) Bereken de voortplantingssnelheid van de golven in het lipje.

Naast de grondtoon gaat het lipje (zeker bij hard blazen) ook trillen in de eerste boventoon.

d) Geef in de figuur op de uitwerkbijlage de plaatsen aan van de buiken en de knopen in het lipje als het trilt in de eerste boventoon.

Uitwerkingen

Open het antwoord op de vraag van jouw keuze.